Μια βόλτα κατά μήκος του καναλιού που περικυκλώνει τις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και όλων των άλλων υποδομών που συγκροτούν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς στο Στρασβούργο, θα οδηγούσε τα βήματα του περιηγητή σε δύο «αλλόκοτα» κτήρια.
Το πρώτο, σύγχρονη κατασκευή, σε φάση ολοκλήρωσης. Πρόκειται για ένα αφύσικα ογκώδες οικοδόμημα που θα φιλοξενήσει το…. Προξενείο της Τουρκίας. Προκαλεί εντύπωση αυτή η οικοδομή. Το Στρασβούργο όντως φιλοξενεί τους ευρωπαϊκού θεσμούς, όντως είναι η πολιτική έδρα του Ευρωκοινοβουλίου, βρίσκεται στο κέντρο της Γηραιάς Ηπείρου, είναι κτισμένο στα σύνορα Γαλλίας – Γερμανίας αλλά εν πάση περιπτώσει δεν είναι ούτε Βρυξέλλες, ούτε Βερολίνο, ούτε Παρίσι, δεν είναι καν Φρανκφούρτη όπου εδρεύει η Κεντρική Τράπεζα. Γιατί άραγε η τουρκική διπλωματική υπηρεσία χρειάζεται ένα τόσο μεγάλο και εμβληματικό κτήριο για να στεγάσει…. προξενική υπηρεσία;
Το τεράστιο, υπό κατασκευή, τουρκικό προξενείο
---------------------------------------------------------------------
Το ίδιο ερώτημα απασχολεί τον περιηγητή όταν μετά από λίγες εκατοντάδες μέτρα αντικρίζει άλλη μια παράταιρη, για τα αρχιτεκτονικά δεδομένα του Στρασβούργου, οικοδομή στην τελική της φάση. Πρόκειται για την ρωσική εκκλησία που κτίστηκε δίπλα από ένα Ρωσικό Πολιτιστικό Κέντρο. Αλλά, το Στρασβούργο δεν φιλοξένησε ποτέ ογκώδη ρωσική παροικία. Οι λίγοι Ορθόδοξοι δεν είναι Ρώσοι αλλά κυρίως πολίτες από ευρωπαϊκές χώρες οι εκκλησίες των οποίων ανήκουν στο Φανάρι και όχι στο Πατριαρχείο Μόσχας. Οι λίγοι Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι, οι ελάχιστοι από την ΠΓΔΜ ή την Αλβανία Ορθόδοξοι Χριστιανοί, κάποιοι Ρουμάνοι, ακόμη και οι λίγοι Ουκρανοί, στην Κωνσταντινούπολη «ανήκουν» και όχι στην Μόσχα. Όσο για το ρωσικό πολιτιστικό κέντρο; Μια τέτοια κατασκευή για λίγες δεκάδες πολίτες ρωσικής καταγωγής και άλλες μερικές δεκάδες πολίτες που έχει στείλει η ρωσική διοίκηση για να συμμετέχουν σε ευρωπαϊκούς θεσμούς; Ακούγεται -και είναι- υπερβολικό.
Η ρωσική εκκλησία έχει και παράπλευρο κτήριο.
--------------------------------------------------------------------------
Το κανάλι που ζώνει τις ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις χωρίζει τηνOrangerie από το Robertsau. Κάποτε, τα χωράφια και οι πρώτοι μπαχτσέδες άρχιζαν ακριβώς μετά την γέφυρα. Λίγες εκατοντάδες μέτρα παρακάτω είχε κτιστεί στα τέλη της δεκαετίας του ’60 ένα παράρτημα της φοιτητική εστίας του Πανεπιστημίου. Το εξυπηρετούσε η γραμμή του λεωφορείου «Strasbourg Centre-Wantzenau». Ολόκληρο ταξίδι, τότε με ποδήλατο ή τα θρυλικά Solex, τα μαύρα «σολεξάκια» που όταν τελείωνε η βενζίνη σήκωνες το μοτεράκι και το μετέτρεπες σε ποδήλατο.
Σε πέντε δεκαετίες η περιοχή άλλαξε. Μετατράπηκε σε ένα γιγαντιαίο σύστημα real estate που αναβάθμισε την περιθωριακή συνοικία της Wacken σε ένα υπερσύγχρονο αστικό διοικητικό κέντρο. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν. Οι συνθήκες ασφαλείας αναβαθμίστηκαν. Ακολούθησε το τραμ. Όλα στήθηκαν για να εξυπηρετούν την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Το Στρασβούργο εξελίχθηκε σε μια ακριβή πόλη των μόλις 300.000 κατοίκων, η οποία περιστρέφεται γύρω από δύο βασικούς άξονες: Τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το Πανεπιστήμιο – Ερευνητικά Κέντρα.
Στο Στρασβούργο δεν θα ακούσεις συχνά να ομιλούν την τουρκική ή την ρωσική. Θα πρέπει να επισκεφθείς κάποια μαγαζιά στην Krutenau ή κάτω από τις Halles, όπου προσφέρεται ελληνικό γιαούρτι, άντε και κανένα κεμπάπ, κάποια πίτα ή τυρί φέτα, καμιά ελιά της προκοπής, πού και πού λίγο τουρσί από την Πόλη, για παστουρμά ή σουτζούκι, ούτε λόγος. Κάτω εκεί μπορεί να ακούσεις τουρκικά μαζί με ελληνικά, λίγα αρμένικα και, βεβαίως, αραβικά. Μπορεί να ξεφύγει και κάποια σέρβικη λαλιά. Ρώσικα θα ακούσεις σε κάποιο μπαρ ή σε ακριβά μαγαζιά. Όχι στην αγορά ή την λαϊκή στο Boulevard de la Marne.
Θα κατανοούσε ο παρατηρητής την ανάγκη να κτιστεί ένας Ορθόδοξος Ναός για να εξυπηρετεί τις μερικές εκατοντάδες, άντε και λίγους παραπάνω πιστούς της Καθ’ Ημάς Ανατολικής Εκκλησίας. Αλλά, ρώσικη εκκλησιά με μπρούτζινους τρούλους και ένα χρωματάκι κατ’ ευθείαν εισαγόμενο από τις ρωσικές επαρχίες, εκείνο το περίεργο πράσινο, λίγο ρωσομπαρόκ, μάλλον φαντάζει εξωπραγματικό. Θα μπορούσε να κατανοήσει (ο περιηγητής) πώς η τουρκική διπλωματία αισθάνθηκε την ανάγκη να αναβαθμίσει την προξενική της αρχή στο Στρασβούργο. Δεν θα περίμενε ποτέ να αντικρίσει ένα κτήριο, μεγαλύτερο και από την τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα αλλά και από εκείνην στο Παρίσι. Προκαλείται το αυτονόητο ερώτημα λοιπόν. Τι θέλει να μας πει ο ποιητής, εν προκειμένω ο Ερντογάν και ο Πούτιν;
Τελικά, όπως εξηγούν οι Δυτικοί διπλωμάτες που παρακολουθούν με μειδίαμα αλλά και προβληματισμό τις «κατασκευαστικές» ανησυχίες των δύο εμβληματικών εκπροσώπων του σύγχρονου ολιγαρχικού μοντέλου εξουσίας, οι εκφάνσεις του Μπαρόκ στην ανατολικοευρωπαϊκή και νεο-οθωμανική εκδοχή είναι πρωτίστως πολιτικό ζήτημα. Εκφράζει όχι αυτό που είναι, αλλά εκείνο που θα επιθυμούσαν στην Άγκυρα και την Μόσχα να είναι. Σε μια Ευρώπη όπου το Δυτικό – δημοκρατικό μοντέλο αναγκαστικά οριοθετεί τις ανοχές του (και τις αντοχές του) έναντι τρίτων, ο Ερντογάν και ο Πούτιν σπεύδουν να καταστήσουν σαφή την παρουσία τους.
Επιλέγουν το Στρασβούργο όχι για την πραγματική πολιτική του ισχύ αλλά για τους συμβολισμούς. Μια πόλη στο κέντρο της ηπείρου. Μια πόλη που ήταν η 2η πόλη Republique στην Γαλλία (μετά το λιμάνι του Saint Malo) πριν ολοκληρωθεί η Γαλλική Επανάσταση. Πόλη με έντονο προτεσταντικό – αστικό άρωμα αλλά και κέντρο του Καθολικισμού (καθώς είναι η μοναδική περιοχή της Γαλλίας όπου ισχύει το Κονκορδάτο). Ένα Πανεπιστήμιο με προμετωπίδα τον Λούθηρο, τον Γκαίτε, τον Λάϊμπιντς και τον Κοπέρνικο. Μια πόλη που φιλοξενεί την ΕΝΑ (την Ανώτατη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης της Γαλλίας, με ό,τι αυτό συμβολίζει) και ένα δίκτυο πανεπιστημιακής έρευνας και νέων τεχνολογιών σε επίπεδο συλλογικής επένδυσης της αλσατικής κοινωνίας για το μέλλον.
Και τέλος, μια πόλη που επεκτείνεται χωρίς σύνορα από την Γαλλία προς την Γερμανία περνώντας πάνω από τον Ρήνο, μια αστική εξέλιξη σύμβολο για κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Σε εκείνα τα χώματα σφάζονταν για αιώνες Γάλλοι και Γερμανοί, Καθολικοί και Ουγενότοι. Εκεί εξελίχθηκε η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, στο γειτονικό Colmar μέχρι και την ελβετική Βασιλεία (και τη Mulhouse) και απέναντι στον Μέλανα Δρυμό και στις κοντινές κοινότητες. Δίπλα από το Στρασβούργο βρίσκεται η Χαϊδελβέργη, πιο πάνω η Φρανκφούρτη, δίπλα το Μπάντεν- Μπάντεν, στο βάθος η Στουτγάρδη. Αρτηρία, ο Ρήνος. Πρόκειται για την λεγόμενη «Ευρωπαϊκή Μπανάνα» την πλουσιότερη περιοχή της Ευρώπης και πιθανότατα του κόσμου.
Η πίσω πλευρά του τουρκικού προξενείου
----------------------------------------------------------------
Ο Πούτιν και ο Ερντογάν χρειάζονται τα σύμβολα, καμιά φορά περισσότερο και από τους θεσμούς. Άλλωστε, αμφότεροι διατηρούν περίεργες σχέσεις με τους θεσμούς. Τους χρησιμοποιούν, αλλά όταν δεν εξυπηρετούνται από αυτούς, τους ποδοπατούν. Τα σύμβολα, όμως, μπορεί να κοστίζουν ακριβά αλλά είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα. Άλλωστε, μέσα σε μια εκκλησία ή ένα ογκώδες γυάλινο κτήριο φιλοξενούνται άνετα διάφορες «δομές». Με τις νέες τεχνολογίες αυτές οι «δομές» είναι ακόμη περισσότερο «αποτελεσματικές»...
Νίκος Γεωργιάδης
- Log in to post comments
