Η πολιτική μετά την πανδημία

Γιάννης Σιώτος
Γιάννης Σιώτος

Κάθεσαι στην τηλεόραση για να σκοτώσεις την ώρα σου και αισθάνεσαι προσβεβλημένος. Διαβάζεις τις εφημερίδες και αυτά που γράφουν σε κάνουν να αισθάνεσαι ανυπεράσπιστος. Περπατάς στο δρόμο για να ξεπιαστείς από την πολυθρόνα και τον καναπέ και αντιλαμβάνεσαι ότι είσαι σε ομηρία. Καλείσαι να διαχειριστείς αυτήν την άγνωστη καθημερινότητα, που πριν εμφανιστεί την ήξερες από τα βιβλία  και συνειδητοποιείς ότι η ζωή σου είναι σε αναστολή και εσύ εξαρτημένος. 

Αρνείσαι να σκεφτείς πώς θα είσαι,  όταν αυτοί που διαφεντεύουν την τύχη σου κρίνουν ότι  ήγγικεν η ώρα για το  τέλος της «πολιορκίας». Αδυνατείς να αποτρέψεις τον πανικό που σε κυριεύει για  το δυστοπικό μέλλον που ξεπροβάλλει μπροστά σου και για το οποίο εσύ έχεις το μικρότερο μερίδιο ευθύνης. Αναζητάς την αλήθεια μόνο στις συσπάσεις των προσώπων αυτών που επέλεξες να σε εκπροσωπήσουν, καθώς η εμπειρία των προηγούμενων μηνών σε δίδαξε ότι οι λέξεις και οι φράσεις τους δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα. Οργίζεσαι  από την ανημπόρια σου. Αγωνίζεσαι  να αυτοπειθαρχήσεις και να περιορίσεις την ένταση που σε κυριεύει κάθε φορά που συλλογάσαι ότι η τύχη της οικογένειάς σου βρίσκεται σε χέρια ανθρώπων που δεν εμπιστεύεσαι επειδή  τα κίνητρα και οι επιδιώξεις τους είναι θαμπά και δυσανάγνωστα. Συγκρατείσαι, παρά το φόβο που σου προκαλεί η εικόνα ενός αύριο  χωρίς λεφτά, χωρίς δουλειά ή και χωρίς περιουσία. Θλίβεσαι για το πόσο εύθραυστος ήταν ο μικρόκοσμός σου που πριν από  λίγους μόλις μήνες τον θεωρούσες  ασφαλή, ακλόνητο, και αδιατάρακτο και με απόγνωση διαπιστώνεις ότι εκεί έξω δεν υπάρχει κανείς να σε προστατέψει.

Μπορεί οι παραπάνω φράσεις να κριθούν από πολλούς ως υπερβολικές  αλλά  όσοι  ταλαντεύονται μεταξύ των περιορισμένων ορίων της εύθραυστης ισορροπίας, είναι πολύ πιθανόν να αναγνωρίσουν σ΄ αυτές, σκέψεις και συναισθήματα ,που βουίζουν σαν τις μέλισσες γύρω τους και δεν τους αφήνουν να γαληνέψουν. Μπορεί οι φιλόσοφοι και οι ιστορικοί να μην έχουν καταλήξει στο αν μια κρίση σαν και αυτήν που περνάμε είναι «η αρχή του τέλους» ή το «τέλος της αρχής», αλλά σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πειστεί ότι το οικοδόμημα που με τόση επιμονή και μεθοδικότητα τους επέβαλαν τα τελευταία χρόνια  είναι σαθρό και ότι οι διαχειριστές του παρόντος και του μέλλοντός τους είναι είτε ανίκανοι είτε υποκριτές και χυδαία υπολογιστές.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πολιτικός επιστήμονας και δημοσκόπος για να αντιληφθεί ότι για πολλούς ανθρώπους η πανδημία αυτή ήταν η χαριστική βολή στην ήδη κλονισμένη σχέση τους με την πολιτική, τους πολιτικούς και με όσους διεκδικούν ρόλο στα δημόσια πράγματα. Τα «εγώ», τα προτεταμένα δάχτυλα που ψέγουν, οι δακρύβρεκτες κρίσεις «αυτοκριτικής», οι «ανεπιτήδευτες» κρίσεις αυταρχισμού, οι «πατρικές» παραινέσεις, οι φανταχτερές εκδηλώσεις πανσοφίας όχι μόνο δεν περιόρισαν την αμφισβήτηση στο πολιτικό και μηντιακό δυναμικό αλλά έκαναν την  ήδη μεγάλη απόσταση αγεφύρωτη.

Έτσι, η  πανδημία για πολλούς ανθρώπους εξελίχθηκε σε θρίαμβο του Ατομικού και σε πανωλεθρία του Συλλογικού καθώς η  αντίληψη  της συλλογικής υπευθυνότητας θάφτηκε κάτω από τα συντρίμμια των ειδυλλιακών εικόνων της Σαντορίνης και των καθησυχαστικών παραινέσεων των τηλεοπτικών διαγγελμάτων. Και όλα δείχνουν, ότι για κάποιους από αυτούς η απώλεια θα είναι  οριστική, αφού η πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα και ο τρόμος για το δυσοίωνο αύριο είναι πολύ πιο ισχυρά από τις προσφωνήσεις οικειότητας και τις ανούσιες και άνευ αντικρύσματος καταγγελτικές δηλώσεις.

Αν κάποιος απέτυχε σε αυτούς τους 12 μήνες ήταν η πολιτική, γιατί  στην πράξη αποδείχθηκε ανίκανη να συνειδητοποιήσει τον ανθρώπινο πόνο και απρόθυμη να τον αμβλύνει . Φάνηκε αμήχανη στο να επιλέξει ανάμεσα σε μια αμφιλεγόμενη οικονομική αποτελεσματικότητα και στην αναγκαιότητα του να προφυλάξει το πιο σημαντικό ανθρώπινο αγαθό: την υγεία. Επέδειξε την ευαισθησία του τεχνοκράτη,  την κρίση του λογιστή και τον κυνισμό  εκείνων που ξεδιαλέγουν  τους ανθρώπους. Αποκάλυψε  τις αδυναμίες και τις δυσλειτουργίες όλων των πολιτικών που εφάρμοσε την τελευταία εικοσαετία και τις οποίες όμοια με έναν καλό πωλητή, τις πλασάρισε με την αμφίεση της «καινοτομίας».

Στην πραγματικότητα, η διαχείριση που έκαναν και που την βάφτισαν ως «Πολιτική» δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την Πολιτική όπως την ξέραμε και όπως την δίδαξαν  οι κορυφαίοι κλασσικοί  της αρχαιότητας, τους οποίους συχνά-πυκνά επικαλούνται. Υπό το πρίσμα αυτό, θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί  ότι το πολιτικό σύστημα θεώρησε την πανδημία ως μια μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία για να επιβάλλει μια νέα διαφορετική εκδοχή του «πολιτικού» την οποία θα προσπαθήσει , μετά το τέλος της πανδημίας, να επιβάλλει  ως κανονικότητα.