Τα ανοικτά θέματα με τις ΑΟΖ

ΑΟΖ,Ελλάδα,Τουρκία,Αλβανια,Κύπρος,Λιβύη,Αίγυπτος

Η  οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας με την Τουρκία έχει αναδειχθεί σε κεντρικό θέμα της ελληνοτουρκικής κρίσης και δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι αυτή η βραδυφλεγής βόμβα όταν εκραγεί, θα ανατρέψει όλο το μεταπολεμικό σκηνικό που επικρατεί στην Ανατολική Μεσόγειο από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπάρχει μία τεράστια απόκλιση που αφορά τον τρόπο οριοθέτησης της ΑΟΖ, πράγμα που σημαίνει ότι ανάμεσα στις δύο πλευρές υπάρχει χάσμα απόψεων. Οι διαφορές ξεκινούν απο το γεγονός ότι οι δύο πλευρές δεν έχουν ένα κοινό νομικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να υπάρξει ένας διάλογος. Η Τουρκία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της UNCLOS III (η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας), σε αντίθεση με την Ελλάδα που είναι συμβαλλόμενο μέρος. Παρόλα αυτά η Τουρκία έχει ανακηρύξει ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα ήδη από το έτος 1986. 

Επίσης υπάρχει διαφορετική προσέγγιση για τη μέθοδο οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.Σε αντίθεση με την Ελλάδα που προκρίνει την αρχή της μέσης γραμμής η οποία είναι και διεθνώς η κυρίαρχη, η Τουρκία προκρίνει την αρχή της ευθυδικίας και μάλιστα την έχει νομοθετήσει με τον Νόμο 2674/1982.

Μείζονος σημασίας θέμα για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ελλάδας, είναι το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Το νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα της Ελλάδας αποτελείται από 13 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, ευρίσκεται στο Λύκιο Πέλαγος (ή αλλιώς Levantine Sea) και με βάση το άρθρο  121 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS III), όλα τα νησιά δικαιούνται αιγιαλίτιδας ζώνης, συνορεύουσας ζώνης, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.

Σε κάθε περίπτωση η  οριοθέτηση της  ελληνικής ΑΟΖ,είναι μια διμερής πράξη και πρέπει να γίνει ξεχωριστά με καθεμιά από τις γειτονικές χώρες της Ελλάδας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξουν συμφωνίες με : Αλβανία, Ιταλία, Λιβύη, Αίγυπτο, Κύπρο και Τουρκία.Το νομοθετικό πλαίσιο για τις θαλάσσιες ζώνες του πλανήτη μας, ήτοι η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS III) υπογραφείσα στο Μοντέγκο Μπέι της Τζαμάικα το 1982, έχει ήδη ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία.

Πρόβλημα επίσης υπάρχει με την Αβανία.Στις 27 Απριλίου 2009, η Ελλάδα  και η Αλβανία  υπέγραψαν συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών τους. Η συμφωνία αυτή, πριν καν ισχύσει ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας στις 15 Απριλίου 2010.Η δεύτερη οριοθέτηση είναι με το γειτονικό κράτος της Ιταλίας. Τα πραγματικά δεδομένα εν προκειμένω είναι ευνοϊκά, δεδομένης της ήδη υπογραφείσας οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας. Η δε οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ με τη γειτονική Ιταλία είναι απλή διαδικασία, καθότι η ΑΟΖ συμπίπτει πάντοτε με την υφαλοκρηπίδα.

Η τρίτη οριοθέτηση είναι με την Λιβύη που  σε αντίθεση με την Ελλάδα, δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της UNCLOS III, με αποτέλεσμα οι διμερείς σχέσεις των δύο χωρών στο πεδίο του δικαίου της θάλασσας να διέπονται από τους κανόνες του εθιμικού δικαίου. Επίσης, η Λιβύη αντιτίθεται στην πάγια αρχή της UNCLOS III για την πλήρη επήρεια των νησιών στην οριοθέτηση της ΑΟΖ .

 

Η τέταρτη οριοθέτηση είναι με την Αίγυπτο. Το ξεκίνημα των διμερών διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών έγινε  το 2009, όταν οι σχέσεις Τουρκίας -Αιγύπτου ταυτίζονταν, καθώς και οι δύο θεωρούσαν ότι δεν υπήρχε επιρροή  του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελόριζου και της νήσου Στρογγύλης στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Τα νέα πολιτικά δεδομένα της Αιγύπτου, με τον άξονα Ελλάδος Κύπρου Ισραήλ και η οριοθέτηση Κύπρου-Αιγύπτου το 2003, κάνουν ακόμη πιο εύφορο το έδαφος για την οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδος – Αιγύπτου.Η πέμπτη οριοθέτηση είναι με την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι άριστες διπλωματικές διμερείς σχέσεις των δύο χωρών εγγυώνται μια εξαιρετική μελλοντική συνεργασία στον τομέα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών των δύο κρατών.