Πόκερ με κλειστά χαρτιά

Ο Ερντογάν θέλει η αντιπαράθεση με τη Δύση και τη Ρωσία να εκληφθεί ως ένδειξη θάρρους. Στην ουσία ωστόσο ο πολυμέτωπος πόλεμος που έχει ανοίξει προκύπτει από την υπερεκτίμηση του εαυτού του και την έλλειψη στρατηγικής . Οι φαντασιώσεις περί μεγάλου έθνους και ο απροσδόκητος ορυκτός πλούτος είναι για να καθησυχάσουν τον λαό. Οι προκλήσεις και oι μόνιμες απειλές έχουν όμως ως στόχο να αποσπάσουν την προσοχή και να ενώσουν μια διχασμένη κοινωνία. Έχουν ως σκοπό να δικαιολογήσουν την αυταρχική ηγεσία του Ερντογάν. Πρέπει να θεωρείται θέμα χρόνου η εξάρτηση της Τουρκίας και πάλι από την εξωτερική βοήθεια. Αλλά οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να περιμένουν μέχρι τότε. Ο Ερντογάν πρέπει να ακούσει τώρα ξεκάθαρα λόγια.
Στα τουρκικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικάζεται ότι ο Ερντογάν με την αποστολή του Oruc Reis προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή  από την προγραμματισμένη δοκιμή του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400. H Toυρκία, νατοϊκή χώρα, αγόρασε το πυραυλικό σύστημα ενάντια στη βούληση της συμμαχίας, αλλά δεν το έχει ενεργοποιήσει ακόμη .
Η τουρκική αντιπολίτευση βλέπει την επιθετική εξωτερική πολιτική του Ερντογάν κυρίως ως προσπάθεια να αποσπάσει την προσοχή από την τεταμένη οικονομική κατάσταση και τα εσωτερικά προβλήματα της χώρας. Ο Μετίν Γκιουρκάν, βουλευτής του Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (Deva) δηλώνει: "Λέμε όχι σε μια πολιτική που τροφοδοτείται από πόλεμο, αγώνα και σύγκρουση αποκλειστικά για την επίτευξη προσωπικών στόχων του Ερντογάν. Αν ό,τι συμβαίνει στην εξωτερική πολιτική συμβεί και στην εσωτερική πολιτική, η Τουρκία θα πληρώσει το τίμημα".
Η κατάσταση παντως είναι κρίσιμη. Ενδεχομένως να γίνει χειρότερη το αμέσως προσεχές διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα κληθεί να λάβει δύσκολες αποφάσεις που μάλλον την υπερβαίνουν, όπως θα υπερέβαιναν και οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση. Τίποτα το παράξενο σε όλα αυτά.Παρόλα αυτά δεν γνωρίζουμε πώς η κυβέρνηση θέλει να πορευτεί, καθώς δεν υπάρχει ενημέρωση . Δεν γνωρίζουμε τι συζητήθηκε και τι συμφωνήθηκε στο Βερολίνο . Επίσης κανείς δεν γνωρίζει ποιες υποχρεώσεις απορρέοτν από την  συμφωνία Ελλάδας - Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για την αποφυγή κρίσεων. Στα πόσα μίλια στον αέρα και στα πόσα στη θάλασσα ενεργοποιείται αυτός ο μηχανισμός;Εκεί που το διεθνές δίκαιο μας αναγνωρίζει κυριαρχικό δικαίωμα ή εκεί που η Τουρκία θέλει να μας πάει;
Μπορεί η Τουρκία να έχει κλιμακώσει τις προκλητικές της ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο (Oruc Reis, Barbaros, Βαρώσια), ωστόσο το Βερολίνο αποφεύγει να χρησιμοποιήσει σκληρή γλώσσα κατά της Άγκυρας ή να την προειδοποιήσει με επιβολή μέτρων εναντίον της, όπως είναι οι οικονομικές κυρώσεις. 

Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας, κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του σε Αθήνα και Λευκωσία, αναγνώρισε πως οι τουρκικές ενέργειες κινούνται στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από την επιθυμητή, ωστόσο επέμεινε απλώς στην ανάγκη διαλόγου και διαπραγματεύσεων με την Άγκυρα. 

Ειδικότερα, από την Αθήνα ο Μάας, κατά τη διάρκεια κοινών δηλώσεων με τον Έλληνα ομόλογο του, Νίκο Δένδια, δήλωσε ενοχλημένος από «το γεγονός, ότι λόγω των άμεσων προκλήσεων της Τουρκίας με τον απόπλου του Oruc Reis, αυτή τη στιγμή οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας-Τουρκίας να μη φαίνονται καθόλου στον ορίζοντα δυνατές, και τουλάχιστον σε εύθετο χρόνο να μην είναι κάτι τέτοιο εφικτό».

Όπως ανέφερε, «οι συνομιλίες γίνονται μόνο μέσα σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας, το οποίο δεν ισχύει στην παρούσα φάση», προσθέτοντας πως οι προσπάθειες από πλευράς Βερολίνου «μάς οδήγησαν στο να έχουμε χώρο για να μπορέσουν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις, συνομιλίες, πράγμα που για μας είναι η μόνη οδός».

Νωρίτερα, από τη Λευκωσία, ο Μάας εξέφρασε τη στήριξή του σε Ελλάδα και Κύπρο, ενώ κάλεσε την Τουρκία να συμβάλλει στη δημιουργία προϋποθέσεων για έναν εποικοδομητικό διάλογο. Μεταξύ άλλων δήλωσε ότι οι κινήσεις του Oruc Reis «στις αμφιλεγόμενες θαλάσσιες περιοχές του Καστελόριζου δεν είναι παρά το αντίθετο ακριβώς ενός Μέτρου Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης όπως εμείς το αντιλαμβανόμαστε». 

Όσο για το θέμα των Βαρωσίων είπε ότι «ήταν εντελώς περιττό και προκλητικό βήμα που έρχεται σε αντίφαση με τις τρέχουσες προσπάθειες για εκτόνωση και εμείς ερμηνεύουμε ακριβώς έτσι αυτό το βήμα».

Πάντως, ο Μάας σκόρπισε... αλληλεγγύη προς Ελλάδα και Κύπρο. Αφού είπε ότι για την επίλυση του προβλήματος υπάρχει μόνο μία δυνατότητα, η οποία είναι ο διάλογος, πρόσθεσε τα εξής: «Γι' αυτό λοιπόν θεώρησα καλό να κάνω αυτή την περιοδεία, αυτό το ταξίδι, που με οδήγησε στη Λευκωσία και εδώ στην Αθήνα, όπου και το ταξίδι μου σταματάει. Γιατί θέλω απλά να ανακοινώσω και να δείξω έμπρακτα την αλληλεγγύη και τη στήριξη που έχει η Ελλάδα από όλους εμάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Γερμανία».
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα και η Κύπρος καλούν την Ε.Ε. να δράσει και να ανακόψει την προκλητικότητα της Άγκυρας. 

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, υποδεχόμενος χθες τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, αναφερόμενος στις αποφάσεις της τελευταίας ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, υπενθύμισε πως «στην παράγραφο 21 των συμπερασμάτων του Συμβουλίου, καταστήσαμε σαφές πως στην περίπτωση που συνεχιστούν οι μονομερείς ενέργειες και οι προκλήσεις εκ μέρους της Τουρκίας κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, εμείς -ως Ευρωπαϊκή Ένωση- θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και όλες τις επιλογές που διαθέτουμε». Όπως πρόσθεσε, «θα παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και θα λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο ως τον Δεκέμβριο».

Ο κ. Νίκος Δένδιας, κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον Μάας, δήλωσε ξεκάθαρα πως «η επιμονή της Τουρκίας στην παραβατικότητα, μας υποχρεώνει να συζητήσουμε μέτρα για την επιβολή της διεθνούς νομιμότητας». Συνεχίζοντας στο ίδιο κλίμα, κατέστησε σαφές πως υφίσταται ζήτημα σεβασμού της διεθνούς νομιμότητας που αποτελεί τη βάση για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή και στον κόσμο, σημειώνοντας ότι η υπόθεση αυτή δεν αφορά ορισμένα κράτη της Ε.Ε., όπως την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά την Ε.Ε. στο σύνολό της.

Από την πλευρά του ο Κύπριος ΥΠ.ΕΞ. Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Μάας, έστειλε το μήνυμα πως αναμένουν ενέργειες από την Ε.Ε. απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα. Όπως ανέφερε, οι Ευρωπαίοι πολίτες της Κύπρου μέλη της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας, προσβλέπουν στην αποτελεσματική αντίδραση της Ε.Ε. Πρόσθεσε πως «αυτός είναι και ο ακρογωνιαίος λίθος της Ε.Ε., η αλληλεγγύη και η προάσπιση του δικαίου». 

Σημειώνεται τέλος, ότι τόσο ο κ. Μητσοτάκης, όσο κι ο κ. Δένδιας και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ξεκαθάρισαν πως δεν θα πραγματοποιηθούν οι διερευνητικές επαφές Αθήνας - Άγκυρας, όσο το Oruc Reis βρίσκεται σε ελληνική υφαλοκρηπίδα και οι τουρκικές προκλήσεις συνεχίζονται.

Στο μεταξύ , η Ουάσιγκτον ζητά από την Τουρκία να ανακαλέσει την απόφαση για το άνοιγμα των Βαρωσίων ενώ με αφορμή την πορεία που έχει χαράξει το ερευνητικό σκάφος σημειώνει πως ανεβάζει μονομερώς τις εντάσεις στην περιοχή και καθιστά εσκεμμένα πιο δύσκολη την επανάληψη των διερευνητικών συνομιλιών.

Απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσιγκτον, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία των ΗΠΑ και ζήτησε την ανάκληση της απόφασης για τα Βαρώσια τονίζοντας παράλληλα για τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο πως «οι μονομερείς δράσεις δεν μπορούν να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και δεν θα παράγουν λύσεις που θα έχουν διάρκεια».

Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τις προσπάθειες για την αποκλιμάκωση και συνεχίζουν να απαιτούν διάλογο και σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο. Επίσης, προτρέπουν την Τουρκία «να τερματίσει την πρόκληση» καθώς «οι μονομερείς δράσεις δεν μπορούν να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και δεν θα παράγουν λύσεις που θα έχουν διάρκεια».