«Η άγνοια, η αδιαφορία και η καχυποψία της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας» είναι οι αιτίες της κακοδαιμονίας που έχει πλήξει εσχάτως το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας (www.miet.gr), που κορυφώθηκε με την παραίτηση όλων των μελών του ΔΣ του, στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Τα μέλη του τελευταίου ΔΣ είναι οι Τάσος Γιαννίτσης, Βασίλης Κάλφας, Αντώνης Ρεγκάκος (μέλη), Αλέξης Πολίτης (ταμίας), Δημήτρης Κυρτάτας (γενικός γραμματέας), Νικηφόρος Διαμαντούρος (αντιπρόεδρος). Πρόεδρος του ΔΣ παραμένει ο μη εκτελεστικός πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας που αποτελεί ex officio πρόεδρο του ΜΙΕΤ (έως πρότινος η θέση καλυπτόταν από τον εκάστοτε διοικητή της τράπεζας).
Οι θέσεις είναι άμισθες και σύμφωνα με τον ιδρυτικό οργανισμό του ΜΙΕΤ, τουλάχιστον δύο μέλη του ΔΣ πρέπει να είναι εν ενεργεία ή ομότιμοι καθηγητές ΑΕΙ, τουλάχιστον ένα να είναι μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ τα υπόλοιπα μέλη πρέπει αν είναι διακεκριμένες προσωπικότητες, Ελληνες πολίτες, με δράση στον χώρο των γραμμάτων, του πολιτισμού και ευρύτερα στον χώρο δραστηριοποίησης του Ιδρύματος.
ΓΙΑΤΙ ΠΑΡΑΙΤΗΘΗΚΑΝ
Την αρχική απορία για το βήμα αυτό των μελών του ΔΣ του ΜΙΕΤ διαδέχθηκε μια φήμη περί δυσαρμονίας των σχέσεών τους με τον επί 21 χρόνια Γενικό Διευθυντή του ιδρύματος, Διονύση Καψάλη. Ωστόσο, με ανάρτησή του στο facebook ο κ. Κάλφας άνοιξε ένα παράθυρο στο τι συμβαίνει σήμερα στην Εθνική τράπεζα. Έγραψε συγκεκριμένα:
«Από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΜΙΕΤ παραιτήθηκα στις 11/5/2020 λέγοντας ότι “στα δύο περίπου χρόνια που υπήρξα μέλος του ΔΣ δεν προσέφερα απολύτως τίποτε, και οι σημερινές συνθήκες δείχνουν ότι ούτε και στο μέλλον μπορώ να προσφέρω κάτι”. Τον Σεπτέμβρη παραιτήθηκαν και τα υπόλοιπα μέλη του κολοβού ΔΣ με εξίσου λιτό κείμενο παραίτησης.
Αν γράφω τώρα αυτό το σημείωμα, είναι γιατί είδα μια σειρά από δημοσιεύσεις, που τείνουν να δημιουργήσουν την αίσθηση ότι για την κακοδαιμονία του ΜΙΕΤ και για την δική μας παραίτηση ευθύνεται κυρίως ο επί 21 χρόνια διευθυντής του ιδρύματος Διονύσης Καψάλης.
Ας δηλώσω λοιπόν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι, στα δύο χρόνια που έμεινα στο ΔΣ του Ιδρύματος, η συνεργασία με τον κ. Καψάλη ήταν άψογη. Αντιθέτως, στην δική μου τουλάχιστον αντίληψη, ήταν σαφέστατη η άγνοια, η αδιαφορία και η καχυποψία της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας. Και για να πάω ένα βήμα παραπέρα, αν το ΜΙΕΤ στα δύσκολα τελευταία χρόνια εξακολουθεί να έχει μια αξιοπρεπή παρουσία στα πνευματικά πράγματα, πιστεύω ότι το οφείλει στις πρωτοβουλίες και στο κύρος του κ. Καψάλη. Το ΜΙΕΤ δημιουργήθηκε σε μια εποχή που η Εθνική Τράπεζα ήταν ένας κολοσσός για τα ελληνικά δεδομένα – ταυτιζόταν στην ουσία με το ελληνικό κράτος. Η τράπεζα τότε είχε την δυνατότητα να ιδρύσει και να χρηματοδοτήσει ένα μορφωτικό και κοινωφελές Ίδρυμα, και την δημοκρατική ευαισθησία να κατοχυρώσει η ίδια την αυτονομία του. Προφανώς οι καιροί έχουν αλλάξει. Η Εθνική Τράπεζα πρέπει λοιπόν να επιλέξει αν χρειάζεται ακόμη ένα Ίδρυμα με την εμβέλεια του ΜΙΕΤ και μπορεί να το στηρίξει ή αν της είναι περιττό βάρος. Το να συνεχίσει πάντως να το αντιμετωπίζει ως (προβληματική) θυγατρική της εταιρία είναι ολέθριο».
Λίγες ημέρες νωρίτερα, και ενώ η ομαδική παραίτηση των μελών του ΔΣ του ΜΙΕΤ είχε διαρρεύσει στον Τύπο, από «πηγές» της Εθνικής Τράπεζας δηλώθηκε ότι «τo MIET αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και της εξέλιξης της Εθνικής Τράπεζας. Η τράπεζα είναι αυτή που πάντα το στηρίζει οικονομικά και όπως πάντα φροντίζει για την προοπτική, τους στόχους και το μέλλον του, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική συγκυρία και τις προκλήσεις της εποχής, σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Μέσα στα καθήκοντα της φροντίδας μας και της εμπειρίας που διαθέτουμε για το ΜΙΕΤ, εργαζόμαστε και για τον εκσυγχρονισμό του Ιδρύματος».
Το μέγαρο Εϋνάρδου, η έδρα του ΜΙΕΤ στην Αθήνα.
---------------------------------------------------------------------
ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Το ζήτημα δεν θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν το ΜΙΕΤ δε αποτελούσε κορυφαίο πυλώνα της παραγωγής και της διατήρησης του πολιτισμού στην χώρα μας. Πέρα από τις σημαντικότατες εκδόσεις στις οποίες έχει προχωρήσει, το ΜΙΕΤ έχει συμβάλλει ουσιαστικά και σε άλλες ιστορικής σημασίας υποθέσεις ου αφορούν στην πολιτισμική κληρονομιά της Ελλάδας. Για παράδειγμα, έχει συμβάλλει στην διατήρηση στοιχείων για την εξέλιξη του τραπεζικού συστήματος της Ελλάδας, για τον εξηλεκτρισμό, το καπνικό ζήτημα και την σταφιδική κρίση, έχει χρηματοδοτήσει σπουδαίους επιστήμονες (ιστορικούς και άλλους) για εξαιρετικές μελέτες, και συντηρεί πολύτιμα αρχεία.
Σύμφωνα με τα όσα γράφει το ίδιο το ΜΙΕΤ στον ιστότοπό του, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης συστάθηκε το 1966, επί Διοικήσεως Γεωργίου Μαύρου, στο πλαίσιο του εορτασμού των 125 χρόνων από την ίδρυσή της, με σκοπό να συμβάλει στην ανάπτυξη των γραμμάτων, των επιστημών και των καλών τεχνών.
Η παρουσία του ΜΙΕΤ στο πεδίο των γραμμάτων χρονολογείται από το τέλος του 1977, όταν κυκλοφόρησαν οι πρώτες του εκδόσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τους καταστατικούς του σκοπούς, προορίζονται να καλύψουν κυρίως διδακτικές ανάγκες των πανεπιστημίων, αλλά και ευρύτερα βιβλιογραφικά κενά. Έκτοτε το ΜΙΕΤ επιλέγει και εκδίδει έργα που, λόγω κόστους ή άλλων ειδικών αναγκών, δεν είναι δυνατόν να τα αναλάβουν οι εμπορικοί εκδοτικοί οίκοι. Στο μεταξύ, πολλές από τις περίπου 500 εκδόσεις του ΜΙΕΤ έχουν εισαχθεί ως διδακτικά εγχειρίδια στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Η προσφορά του ΜΙΕΤ επεκτείνεται επίσης στους τομείς των επιστημών και των καλών τεχνών με πολλές και ποικίλες μορφές:
-Συλλογή έργων τέχνης με διαρκή εμπλουτισμό και διοργάνωση εκθέσεων. Το ΜΙΕΤ άρχισε συστηματικά να αγοράζει έργα τέχνης με στόχο τη συγκρότηση συλλογής έργων ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής και σχεδίων, η οποία θα αντιπροσωπεύει κατά το δυνατόν τις νεότερες και σύγχρονες τάσεις της νεοελληνικής καλλιτεχνικής παραγωγής.
-Δύο μεγάλα Πολιτιστικά Κέντρα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Τα δύο Πολιτιστικά Κέντρα, το Μέγαρο Εϋνάρδου στην Αθήνα και η Βίλα Καπαντζή στη Θεσσαλονίκη, φιλοξενούν κατά κύριο λόγο τις μεγάλες εκθέσεις του Ιδρύματος.
-Αρχείο Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου. Το Αρχείο Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2003 χάρη σε δωρεά του Βίκτωρος και της Νιόβης Μελά. Η σπάνια συλλογή του ζεύγους Μελά περιλαμβάνει περίπου 200 έντυπους χάρτες από τον 16ο μέχρι και τον 18ο αιώνα, παλαιούς άτλαντες, γεωγραφικά εγχειρίδια καθώς και ένα αυθεντικό αντίτυπο της Χάρτας του Ρήγα σε άριστη κατάσταση..
-Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο. Ιδρύθηκε το 1974 από τον καθηγητή Λίνο Πολίτη. Σκοπός του είναι η σύσταση και η οργάνωση αρχείου μικροταινιών από χειρόγραφους κώδικες και ιστορικά αρχεία του ελληνικού χώρου· επίσης, η παροχή συμβουλών και πληροφοριών σχετικά με τη μελέτη των ελληνικών χειρογράφων, καθώς και η επιστημονική συνεργασία με άλλους επιστημονικούς φορείς. Από τη σύστασή του έως σήμερα έχει εκτελέσει πάνω από 250 επιστημονικές αποστολές κατά τις οποίες έχουν φωτογραφηθεί 9.500 περίπου χειρόγραφα και 20 μεγάλα ιστορικά αρχεία.
-Μαθήματα ελληνικής παλαιογραφίας. Τα μαθήματα παρέχονται δωρεάν και απευθύνονται σε όσους θέλουν να έρθουν σε επαφή με τις γραπτές πηγές της Ιστορίας και της Φιλολογίας, αλλά και γενικότερα της γραπτής πολιτιστικής κληρονομιάς.
-Εργαστήριο Συντήρησης Χάρτινου Υλικού. Το Εργαστήριο Συντήρησης Χάρτινου Υλικού ιδρύθηκε το 1986 με ειδικότητα τη συντήρηση βιβλιακού και αρχειακού υλικού καθώς και χάρτινων έργων τέχνης.
-Εργαστήρι για επιμελητές εκδόσεων. Το εργαστήρι, διετούς φοίτησης, απευθύνεται σε νέους πτυχιούχους πανεπιστημιακών σχολών που επιθυμούν να ασχοληθούν επαγγελματικά με την επιμέλεια εκδόσεων. Ο θεσμός λειτουργεί από το 2003, και τα μαθήματα παρέχονται δωρεάν.
-Κληροδότημα Αλέξη Μινωτή εις μνήμην Κατίνας Παξινού. Το Κληροδότημα είναι κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης και υπάγεται στην εποπτεία των Υπουργείου Οικονομικών καθώς και του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Ως διαχειριστής του Κληροδοτήματος, το ΜΙΕΤ προκηρύσσει κατ’ έτος υποτροφίες για σπουδαστές από όλους τους τομείς και τις ειδικότητες της θεατρικής τέχνης, εκδίδει μελέτες για την ιστορία και τη θεωρία του θεάτρου, καθώς και μεταφράσεις έργων του κλασικού ρεπερτορίου, και τέλος λειτουργεί το Μουσείο και το Αρχείο Παξινού-Μινωτή για τους ερευνητές και το ευρύτερο κοινό.
-Βραβείο στη μνήμη του Παναγιώτη Μουλλά. Το ΜΙΕΤ, για να τιμήσει τη μνήμη του Παναγιώτη Μουλλά, απονέμει κάθε χρόνο βραβείο, συνοδευόμενο από χρηματικό έπαθλο, για τη συγγραφή μελέτης από μεταπτυχιακό φοιτητή της νέας ελληνικής ή της συγκριτικής φιλολογίας με θέμα από τη νεοελληνική γραμματεία.
-Δύο μεγάλα βιβλιοπωλεία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Στα βιβλιοπωλεία μας διατίθενται όχι μόνον οι εκδόσεις του ΜΙΕΤ, αλλά και οι εκδόσεις όλων των αξιόλογων μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, οργανισμών και πανεπιστημίων της χώρας. Παράλληλα, πραγματοποιούνται συστηματικά εκθέσεις, διαλέξεις και βιβλιοπαρουσιάσεις.
-Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο. Το ΕΛΙΑ ιδρύθηκε το 1980 με τη μορφή μη κερδοσκοπικού σωματείου και από το 2009 αποτελεί τμήμα του ΜΙΕΤ. Το ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ είναι μία από τις βασικότερες εστίες προαγωγής και παραγωγής έρευνας στο χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών. Κατέχει τον μεγαλύτερο αριθμό αρχείων ιστορικών προσώπων και προσώπων των γραμμάτων και τεχνών σε σύγκριση με οποιονδήποτε ομοειδή φορέα. Στο τμήμα αρχείων αυτή τη στιγμή φυλάσσονται περισσότερα από 1.300 αρχεία. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν αρχεία της Επανάστασης του 1821, αρχεία πρωθυπουργών όπως ο Ε. Βενιζέλος και ο Χ. Τρικούπης, καθώς και αρχεία λογοτεχνών όπως ο Α. Βαλαωρίτης, ο Α. Σικελιανός και ο Σ. Τσίρκας.
Η Βίλλα Καπαντζή, έδρα του ΜΙΕΤ στην Θεσσαλονίκη.
---------------------------------------------------------------------
Οι συλλογές και τα αρχεία του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ είναι τα εξής:
-Τμήμα Ελληνισμού της Αιγύπτου. Περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό και καρτ ποστάλ, περιοδικά και εφημερίδες, καθώς και μια συλλογή βιβλίων με 2.500 περίπου τόμους ‒Ελλήνων και ξένων συγγραφέων‒ που εκδόθηκαν στην Αίγυπτο από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα. Υπολογίζεται ότι η Βιβλιοθήκη του Τμήματος συγκεντρώνει το 70% περίπου της συνολικής εκδοτικής δραστηριότητας των Ελλήνων στην Αίγυπτο.
-Τμήμα Παραστατικών Τεχνών. Στο Τμήμα φυλάσσονται ιδιωτικά αρχεία και συλλογές, φωτογραφικά τεκμήρια, αυτοτελείς και περιοδικές εκδόσεις, έντυπα προγράμματα και μουσικά τεμάχια, αφίσες και ποικίλο υλικό εφήμερου χαρακτήρα, που αφορούν την ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική και τον χορό από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
-Φωτογραφικό Αρχείο. Το Φωτογραφικό Αρχείο περιλαμβάνει φωτογραφίες από τα μέσα του 19ου μέχρι και το τέλος του 20ού αιώνα. Πορτρέτα διακεκριμένων μορφών της πολιτικής, λογοτεχνικής, καλλιτεχνικής και οικονομικής ζωής, αλλά και αγνώστων, σε όλες τις εκφάνσεις του καθημερινού βίου, τοπία και απόψεις από όλη την επικράτεια, ιστορικές εικόνες από τη δράση των ενόπλων δυνάμεων (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Μικρασιατική Εκστρατεία, Αλβανικό Μέτωπο κ.ά.), απεικονίσεις μνημείων και αρχαιοτήτων.
-Χάρτες. Η Συλλογή Χαρτών του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ περιλαμβάνει περισσότερα από 2.000 φύλλα χαρτών της περιόδου 1830-1950, κυρίως του ελλαδικού και του βαλκανικού χώρου.
-Εφήμερα. Η συλλογή των εφήμερων αποτελείται από διαφημιστικά ημερολόγια τοίχου, συσκευασίες τροφίμων ή ενδυμάτων, προεκλογικές αφίσες και φέιγ βολάν, μετοχές και ομολογίες, διπλώματα και ποικίλα άλλα τεκμήρια του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού βίου.
-Βιβλιοθήκη. Η Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ αριθμεί σήμερα περισσότερους από 100.000 τίτλους βιβλίων, περιοδικών, ημερολογίων και εφημερίδων, καλύπτοντας την εκδοτική δραστηριότητα του 19ου, του 20ού και του 21ου αιώνα στην Ελλάδα. Κατατάσσεται ανάμεσα στις σημαντικότερες και, σε ορισμένες ενότητες, στις πιο ενημερωμένες βιβλιοθήκες της χώρας.
- Log in to post comments
