Ευρωπαίοι Πόντιοι Πιλάτοι

Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, την Κύπρο και κατ’ επέκταση την Ευρωπαϊκή Ένωση μπαίνουν σήμερα στο τραπέζι των συζητήσεων της Συνόδου Κορυφής, στη σκιά των τελευταίων προκλητικών ενεργειών της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Η Τουρκία παραμένει συνεπής στην προκλητική και επιθετική συμπεριφορά της. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ πρέπει να δείξει την ίδια συνέπεια στην εφαρμογή των αποφάσεων που έχει ήδη λάβει, ώστε η συμπεριφορά της Τουρκίας να έχει τις ανάλογες συνέπειες», τόνισε ο Έλληνας Πρωθυπουργός προσερχόμενος εχθές στη Σύνοδο.

Σταθερά στο πλευρό της Ελλάδας η Γαλλία, με τον Εμανουέλ Μακρόν να δηλώνει ότι το ζήτημα της Τουρκίας επανέρχεται στο τραπέζι «υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων». «Απαράδεκτη» χαρακτήρισε τη συμπεριφορά της Άγκυρας ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας. Υπενθυμίζεται ότι χθες οι δύο υπουργοί ανακοίνωσαν ότι δίνουν μια εβδομάδα διορία στην Τουρκία για να… συμμορφωθεί.

Όλα αυτά αναμένεται να τεθούν σήμερα προς συζήτηση, όμως πέρα από κάποια ενδεχόμενη ισχυρή καταδίκη στο κείμενο συμπερασμάτων, ο Έλληνας πρωθυπουργός δύσκολα θα πάρει κάτι παραπάνω από τη Σύνοδο αυτή.

Το «επίσημο» τελεσίγραφο των Βρυξελλών προς τον Ερντογάν, όπως διατυπώθηκε στο κείμενο της προηγούμενης Συνόδου εκπνέει τον Δεκέμβριο, όταν και η Γερμανία θα ετοιμάζεται να παραδώσει στον επόμενο τη σκυτάλη της προεδρίας της Ε.Ε., μαζί με όλες τις «καυτές πατάτες».
Προηγουμένως , αλλη μία εβδομάδα διορία προς τον Τ. Ερντογάν ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χ. Μάας, ώστε αν ο πρόεδρος της Τουρκίας επιδιώκει να προκαλέσει τετελεσμένα με το «Ορούτς Ρέις» να επισπεύσει τις κινήσεις του στην Ανατολική Μεσόγειο. Λίγο πριν αρχίσουν οι εργασίες του συμβουλίου κορυφής στις Βρυξέλλες, όπου σήμερα θα συζητηθεί στα γενικά θέματα και το θέμα των νέων τουρκικών προκλήσεων σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Σ. Μισέλ, ο Γερμανός υπουργός έσπευσε από το Παρίσι, όπου είχε συνάντηση με τον Γάλλο ομόλογό του Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, να προκαταλάβει τις αποφάσεις των «27» και να φτιάξει νέο διαμεσολαβητικό πακετάκι για την Τουρκία.

Ο Λε Ντριάν είχε συνεργασία με τον Χ. Μάας και τον Πολωνό υπουργό Εξωτερικών Σ. Ράου, για τα ανοιχτά θέματα Ε.Ε. - Ρωσίας, με την υπόθεση Νοβάλνι και τις πολιτικές εξελίξεις στη Λευκορωσία. Στη συνέντευξη που ακολούθησε το ενδιαφέρον επεκτάθηκε και στα μέτωπα Ε.Ε. - Τουρκίας, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην κρίση του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ο Γάλλος ΥΠΕΞ κάλεσε την Αγκυρα «να σταματήσει τις απαράδεκτες ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο και να μην αναμοχλεύει τη σύρραξη Αζερμπαϊτζάν - Αρμενίας». Ο Γερμανός περιορίστηκε στην Ανατολική Μεσόγειο και, σύμφωνα με το πρακτορείο Dpa, τόνισε ότι «περιμένουμε να υπάρξει σύντομα πρόοδος», θέτοντας ως εύλογο διάστημα τη μία εβδομάδα και «αν δεν υπάρξει (πρόοδος), τότε θα πρέπει η Ε.Ε. να αναρωτηθεί πώς θα το αντιμετωπίσει και τι συνέπειες θα έχει». Με τη λογική Μάας, να αναρωτηθεί η Ε.Ε. ξανά, θα βγει ο Οκτώβριος, θα περάσει και ο Νοέμβριος και έτσι θα φθάσει το θέμα της Τουρκίας στη σύνοδο του Δεκεμβρίου.

Οι νέες δηλώσεις του Χ. Μάας προκάλεσαν την εντύπωση ότι κάτι δεν πάει καλά στη «συμπληρωματική σχέση» Γερμανίας - Γαλλίας και αυτό επιβεβαιώθηκε στις Βρυξέλλες κατά την προσέλευση του Ε. Μακρόν στη Σύνοδο. Ο πρόεδρος της Γαλλίας επισήμανε ότι «θα έχουμε την ευκαιρία να επανέλθουμε στο θέμα της Τουρκίας (στην Ανατολική Μεσόγειο) και στην αντιπαράθεση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Δεν θέλω να προεξοφλήσω το αποτέλεσμα, αλλά οι συζητήσεις θα αντανακλούν τις απαιτήσεις μας υπό το πρίσμα των νεότερων εξελίξεων».

Η δήλωση Μακρόν ήταν σε άλλο μήκος από τα σχέδια του Βερολίνου, που όπως μεταφέρθηκαν από τον Χ. Μάας θα μπορούσαν να είναι και σχέδια της Αγκυρας. Ο Γερμανός ΥΠΕΞ ουσιαστικά ζήτησε να δοθεί στην Τουρκία χρόνος, ώστε να εξαντλήσει τη Navtex για το «Ορούτς Ρέις» στα νότια του Καστελόριζου (λήγει στις 22 Οκτωβρίου) και μετά να ξεκινήσει νέα διπλωματική προσπάθεια για την έναρξη των διερευνητικών επαφών.

Η τουρκική Navtex όμως εκτός από χρονικό προσδιορισμό έχει και συντεταγμένες και εάν εξαντληθούν και αυτές (στα 6,5 ναυτικά μίλια από τις ακτές του Καστελόριζου) θα πρόκειται για κατακόρυφη αναβάθμιση της πρόκλησης προς την Ελλάδα, αφού τίθεται υπό αμφισβήτηση το δικαίωμα επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και μάλιστα σε σημείο που δεν δημιουργείται δυσμενής μεταβολή στη διέλευση πλοίων τρίτων χωρών. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση της πρεσβείας της Ρωσίας στην Αθήνα για τη θέση αρχής της χώρας «στο κυρίαρχο δικαίωμα όλων των κρατών για χωρικά ύδατα έως 12 ναυτικά μίλια», αναφορά που έχει ιδιαίτερη σημασία ενόψει της επίσημης επίσκεψης του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σ. Λαβρόφ στην Ελλάδα.

Η δεύτερη αποτυχία της γερμανικής διαμεσολάβησης έδειξε ότι το Βερολίνο (η καγκελάριος Α. Μέρκελ) δεν μπορεί να εγγυηθεί για τη στάση του Τ. Ερντογάν. Το ζήτημα αναξιοπιστίας της τουρκικής ηγεσίας υπογραμμίζει ο Ν. Δένδιας στις συνομιλίες που έχει με τους ομολόγους του στην Ε.Ε. (και με τον Χ. Μάας στην πρόσφατη επίσκεψη στην Ελλάδα), όμως όπως φαίνεται από τις νέες πρωτοβουλίες της Γερμανίας δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό.