CNN: Η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν έχει φτάσει σε αδιέξοδο

Η δημοσιογράφος του CNN, Tamara Qiblawi, λέει ότι η περιφερειακή προβολή ισχύος της Τουρκίας τα τελευταία 10 χρόνια καταλήγει σε ένα λογικό συμπέρασμα. Ο στόχος εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας να γίνει περιφερειακή δύναμη έχει αποτύχει, σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στο CNN.

Το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας (AKP) άλλαξε τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μακριά από την Ευρώπη και την Δύση, ειδικά μετά την διακοπή της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ μετά το 2007. Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα Ahval, h νέα εξωτερική πολιτική της επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από ένα βιβλίο που δημοσιεύθηκε το 2001 από τον πρώην πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, υπό τον τίτλο «Στρατηγικό Βάθος». Το βιβλίο πρότεινε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει περιφερειακή δύναμη και θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την επιρροή της για να δημιουργήσει μια «Pax Ottomanica» στην περιοχή.

Μια βασική πτυχή αυτής της πολιτικής ήταν ότι η Τουρκία θα αποφύγει την σύγκρουση με τους γείτονές της, αυτό που ο Νταβούτογλου χαρακτήρισε ως «πολιτική μηδενικών προβλημάτων». Ωστόσο, η έναρξη της Αραβικής Άνοιξης τον Δεκέμβριο του 2010 εκτροχίασε αυτούς τους στόχους, και ιδίως την σχέση της Τουρκίας με την Συρία, η οποία στο παρελθόν ήταν καλή.

Η υποστήριξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και παρόμοιων ιδεολογικών ομάδων σε άλλες χώρες χάλασε τις σχέσεις της Τουρκίας με πολλά μουσουλμανικά έθνη στη Μέση Ανατολή. Μη δημοκρατικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και η Αίγυπτος βλέπουν την υποστήριξη της Τουρκίας προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ως απειλή για την σταθερότητά τους, και αυτό αφήνει την Τουρκία με λίγους φίλους να απομένουν εκτός από το Κατάρ και την Χαμάς στα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Εν τω μεταξύ, στην Ανατολική Μεσόγειο, η έλλειψη προόδου στον καθορισμό σαφών θαλάσσιων συνόρων και στην επίλυση του Κυπριακού έχει οδηγήσει σε εντάσεις με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Γαλλία και την ευρύτερη ΕΕ. Ο Sinan Ulgen, επισκέπτης μελετητής στο Carnegie Europe δήλωσε ότι η ευθύνη για την επιδείνωση με τα ευρωπαϊκά κράτη δεν αποδίδεται αποκλειστικά στην Τουρκία: «Πιστεύω [επίσης] ότι η ΕΕ και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ κακομεταχειρίστηκαν την σχέση με την Τουρκία», είπε.

Ο Soner Cagaptay, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος για την Τουρκία στο The Washington Institute for Near East Policy, δήλωσε στο CNN ότι η περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας είχε αποτύχει. Παρόλο που στοχεύει να είναι περιφερειακή δύναμη με καλές σχέσεις με τους γείτονές της, η Τουρκία «δεν έχει καλές σχέσεις με καμία μουσουλμανικής πλειοψηφίας γειτονική χώρα».

Με άλλες στρατηγικές σχέσεις να αποτυγχάνουν, η Τουρκία έχει πλέον στραφεί προς υποστήριξη στον παραδοσιακό σύμμαχό της, το Αζερμπαϊτζάν, στην συνεχιζόμενη σύγκρουσή του με την Αρμενία και την αποσχισμένη αρμενική δημοκρατία στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Σύμφωνα με τον Cagaptay, η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας μπορεί να θέσει ένα τέλος στην τρέχουσα θέση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. «Η οικονομία είναι η Αχίλλειος πτέρνα του Ερντογάν, όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στην εξωτερική πολιτική», είπε. «Όχι μόνο η οικονομία καθορίζει το εάν η Τουρκία μπορεί να συνεχίσει να επιδεικνύει πυγμή, αλλά εάν η οικονομία βουλιάζει, η Τουρκία δεν θα έχει τον προϋπολογισμό που πρέπει για να αφιερώσει σε όλες αυτές τις μάχες και τα μέτωπα».