Ο πλανήτης κινείται σήμερα στον αστερισμό του εμβολίου για τον Covid-19. Οι ηγεσίες συστηματικά επιχειρούν να στρέψουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων σε πτυχές που σχετίζονται με τις «ευεργετικές» ιδιότητες των εμβολίων και με τις διαχειριστικές διευθετήσεις που θα καταλήξουν στην πολυπόθητη ανοσία. Ο δημόσιος διάλογος όπως γίνεται -και στη χώρα μας- σε κάνει να αισθάνεσαι ότι ζεις σε έναν κόσμο «θαυματουργών αγίων», «ευσεβών λειτουργών» και «δύσπιστων πιστών». Πρόκειται για μια θεολογική προσέγγιση που αλλοιώνει τα βασικά χαρακτηριστικά των «άγιων» φαρμακευτικών και συσκοτίζει τον πρότερο βίο των «ευσεβών» πολιτικών ηγεσιών, ώστε οι μεν να εξαγνίζονται και οι δε να ηρωοποιούνται.
Από τις οθόνες της TV και των υπολογιστών, τα ερτζιανά και τις τυπωμένες σελίδες, φαρμακευτικές όπως Pfizer, BioNTech, Moderna, AstraZeneca, Sanofi-GSK, Johnson&Johnson εισβάλλουν στη ζωή μας χωρίς παρελθόν και με εξαγνισμένο παρόν.
Οι ιστορίες του παρελθόντος όμως είναι πολλές και κάποιες από αυτές «γκρίζες». Ο J. Langerock, σύμβουλος πολιτικής στο Oxfam Novib, και ο M. Hietland, ερευνητής στο Centre for Research on Multinational Corporations, στο άρθρο «How the Netherlands Built One of the World’s Worst Tax Havens» (Πώς η Ολλανδία έφτιαξε έναν από τους πιο σημαντικούς φορολογικούς παραδείσους του κόσμου), εξιστορούν μία από αυτές. Οι δύο εμπειρογνώμονες αναφέρονται σε μία συμφωνία μεταξύ της Ολλανδίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, που επέτρεψε μόνο το 2016 σε πολυεθνικές με έδρα τις ΗΠΑ, ανάμεσα στις οποίες και η Pfizer, να αποφύγουν να πληρώσουν φόρους επί συνολικών κερδών στο εξωτερικό ύψους άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η Sonia Shah, συγγραφέας του βιβλίου «The Fever: How Malaria has Ruled Humankind for 500,000 Years» (Ο πυρετός: Πώς η ελονοσία ποδηγέτησε την ανθρωπότητα για 500.000 χρόνια») στο άρθρο «How Private Companies are Transforming the Global Public Health Agenda» (Πώς οι εταιρείες αλλάζουν την ατζέντα της παγκόσμιας Υγείας), αναδεικνύει το διπλό παιχνίδι της βιομηχανίας φαρμάκων: Από τη μία εμφανίζεται ως δωρητής και από την άλλη μάχεται να πουλά τα φάρμακα σε υψηλές τιμές, που αποκλείουν από σωτήριες θεραπείες εκατομμύρια ανθρώπους. Ανάμεσα στα άλλα αναφέρει τη «Novartis», που επιχειρούσε να αποδυναμώσει τη νομοθεσία της Ινδίας σχετικά με τις πατέντες. Υπενθυμίζει επίσης ότι «το 1998, 39 κορυφαίες εταιρείες φαρμάκων μήνυσαν την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής για την εφαρμογή ενός νόμου που αποσκοπεί να καταστήσει τα αντιρετροϊκά φάρμακα πιο προσιτά στους φτωχούς ανθρώπους που πεθαίνουν από AIDS».
Η Jennifer Hillman, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Georgetown, στο άρθρο «Drugs and Vaccines Are Coming—But to Whom?» (Τα φάρμακα και τα εμβόλια έρχονται - αλλά σε ποιον;), γράφει για το Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής όπου το 2000 διεξήχθη το Διεθνές Συνέδριο με θέμα τη θεραπεία του AIDS. Αναφέρει ότι τότε «το κοκτέιλ τριών αντιρετροϊκών φαρμάκων που απαιτείται για τη θεραπεία της νόσου κόστιζε περισσότερα από 10.000 δολάρια ανά άτομο ετησίως, με αποτέλεσμα το 99% των ανθρώπων που ζούσαν με HIV να μην έχουν πρόσβαση» και τονίζει ότι πολιτικοί και ακτιβιστές επέρριπταν τις ευθύνες στις φαρμακευτικές που έλεγχαν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και στη Συμφωνία του ΠΟΕ για τις Εμπορικές Πτυχές των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
Και ερχόμαστε στο σήμερα και στο εμβόλιο που ανοίγει μια νέα και δυναμική αγορά εκατοντάδων δισ. σε βάθος δεκαετίας. Η «Εφ.Συν.» στην έρευνά της για το εμβόλιο αναφέρει ότι σύμφωνα με έρευνα της Morgan Stanely «...η αμερικανική Pfizer και η γερμανική BioNTech θα εισπράξουν μόνο το 2021 από τις πωλήσεις του εμβολίου για τον Covid-19 περί τα 13 δισ. δολάρια...». Στην ίδια έρευνα, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα υγείας αναφέρεται σε «προσιτή τιμή» που είναι η «κατευθυντήρια αρχή στις διαπραγματεύσεις με τους παραγωγούς», χωρίς όμως να δίνει περισσότερες διευκρινίσεις για τα οικονομικά των εμβολίων. Στην πραγματικότητα, σήμερα ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν τι κρύβεται πίσω από τις θριαμβολογίες των πολιτικών και τις ανακοινώσεις των φαρμακευτικών. Οι περισσότεροι θα ανακαλύψουμε τις κρυφές πτυχές των οικονομικών του εμβολίου, όταν θα αρχίσουν να ανακύπτουν τα προβλήματα.
Ενα από αυτά αφορά την πρόσβαση των φτωχών χωρών στο εμβόλιο. Απ’ ό,τι γνωρίζουμε, σήμερα οι χώρες αυτές βασίζονται στις «ευεργεσίες» των πλούσιων χωρών για να πληρώσουν για τα εμβόλια. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που διατυπώνουν ο J. Michaud και η J. Kates, επίκουροι λέκτορες στη Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, «μόνο το 20% του πληθυσμού σε χώρες χαμηλού εισοδήματος θα έχει πρόσβαση σε εμβόλια μέχρι το τέλος του 2021».
«Είναι πολύ μακριά», θα σκεφτούν κάποιοι. Λάθος. Από αυτές τις χώρες ξεκινούν εκατομμύρια άνθρωποι την απόδραση για τις πλούσιες χώρες της Ε.Ε., κουβαλώντας όλα τα προβλήματα που μαστίζουν τις χώρες τους. Με δεδομένο ότι η Ελλάδα είναι μία από τις «πύλες εισόδου», κανείς δεν μπορεί να αγνοεί την υγειονομική κατάσταση των χωρών αυτών.
Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας εξακολουθούν πολλά ερωτήματα να παραμένουν αναπάντητα. Η ηγεσία του τόπου, με ευχές, γραφήματα, γενικόλογες αναφορές και εγκώμια, αποφεύγει να δώσει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα όπως το ποιοι και πώς θα εμβολιαστούν στην αρχική φάση της διανομής. Οι ειδικοί μπορεί να συμφωνούν ότι η προτεραιότητα πρέπει να αφορά τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, τους ηλικιωμένους και εκείνους με σοβαρές παθήσεις, αλλά αυτό πρέπει να αποδειχθεί. Ενα άλλο ζήτημα αφορά την εξασφάλιση ίσης πρόσβασης. Οι πλούσιοι και οι πολιτικά διασυνδεδεμένοι πληθυσμοί είναι πιθανό να το βρουν ευκολότερο να εμβολιαστούν από όσο οι φτωχοί και οι περιθωριοποιημένοι. Με άλλα λόγια, είναι πιθανόν να εμφανιστεί ανισορροπία μεταξύ ευκολίας και δικαιοσύνης.
Με δεδομένο ότι οι πολυεθνικές του φαρμάκου εξακολουθούν να «προσκυνούν» τα κέρδη, οι ηγεσίες καλούνται όχι μόνο να εξασφαλίσουν την «ανοσία» από τον Covid-19, αλλά και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των απλών ανθρώπων, η οποία καθημερινά κλονίζεται.
- Log in to post comments
