Ο Richard N. Haass, πρόεδρος του σημαντικού Council on Foreign Relations των ΗΠΑ, έγραψε ένα σύντομο αλλά περιεκτικό άρθρο για τον George H.W. Μπους, με αφορμή τον θάνατό του:
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μόνο 45 προέδρους κατά την διάρκεια των δύο και ενός τετάρτου αιώνων τους ως έθνος και μόλις χάσαμε έναν από αυτούς: Ο George H.W. Μπους, ο 41ος. Φυσικά θρηνούμε και θα έπρεπε να θρηνούμε, αλλά θα ήμασταν αμελείς αν δεν αξιοποιούσαμε κάποιες στιγμές για να μάθουμε από τα τέσσερα χρόνια του στο Οβάλ Γραφείο και από τα άλλα 90 χρόνια της αξιοσημείωτης ζωής του.
Πρώτον και πιο σημαντικό, πρέπει να δούμε ότι οι άνθρωποι έχουν σημασία. Ελάχιστη από την ιστορία είναι αναπόφευκτη. Ούτε καν δύο άνθρωποι σε μια δεδομένη κατάσταση δεν θα είχαν επιλέξει να κάνουν τα ίδια πράγματα, πολύ δε περισσότερο να τα κάνουν με τον ίδιο τρόπο.
Για παράδειγμα: Όταν ο Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στο Κουβέιτ τον Αύγουστο του 1990, κάποιοι είπαν ότι ήταν ατυχές αλλά ανεκτό. Άλλοι (συμπεριλαμβανομένης σχεδόν μιας πλειοψηφίας στην Γερουσία των ΗΠΑ) υποστήριξαν ότι ήταν απαράδεκτο αλλά δεν άξιζε να γίνει πόλεμος γι’ αυτό, ότι πρέπει να δώσουμε στις οικονομικούς κυρώσεις περισσότερο χρόνο για να λειτουργήσουν παρόλο που υπήρχαν ελάχιστοι λόγοι για να πιστεύουν ότι θα έπειθαν τον Σαντάμ να εγκαταλείψει τα περισσότερα, πόσω μάλλον όλα, από την κατάκτησή του.
Ο Μπους διαφώνησε, υπονοώντας ότι αν περάσει πολύς καιρός, δεν θα υπήρχε Κουβέιτ για να σωθεί. Ισχυρίστηκε επίσης ότι διακυβεύονται όχι μόνο οι ενεργειακές προμήθειες που είναι κρίσιμες για την παγκόσμια οικονομία αλλά και ο χαρακτήρας του αναδυόμενου μεταψυχροπολεμικού κόσμου και ότι αν επιτραπεί αυτή η επιθετικότητα θα ακολουθούσε σύντομα επιθετικότητα αλλού.
Ο Μπους έστειλε μισό εκατομμύριο Αμερικανούς στρατιώτες στον Περσικό Κόλπο και αφού η διπλωματία δεν κατάφερε να πείσει τον Σαντάμ να εγκαταλείψει το Κουβέιτ, διέταξε αυτούς και τους ομολόγους τους από την διεθνή συμμαχία που συνέπηξε, να πάνε στη μάχη. Η στρατιωτική επιτυχία ήρθε γρήγορα και, ευτυχώς, με σχετικά χαμηλό κόστος -πράγματι, πολύ χαμηλότερο από ό, τι είχαν προβλέψει πολλοί. Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι ο κόσμος θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση σήμερα, αν η τυραννία και επιθετικότητα είχε επιτραπεί να κυριαρχήσουν.
Από τα παραπάνω υπονοείται το μάθημα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να γυρίσουν την πλάτη τους στον κόσμο χωρίς να πληρώσουν ένα κόστος. Ο Μπους πολέμησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στα 18 του -ήταν ο νεότερος Αμερικανός πιλότος μαχητικού στον πόλεμο. Κατανοούσε ότι ο απομονωτισμός είναι ανοησία, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να προστατευθούν από τις οικονομικές, φυσικές και ανθρώπινες συνέπειες ενός κόσμου που διαλύεται.
Αλλά ενώ δεν υπήρχε ένα υποκατάστατο για την ηγεσία των ΗΠΑ, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν μόνες. Ο μονομερής χαρακτήρας δεν είναι περισσότερο βιώσιμος από τον απομονωτισμό. Στον Πόλεμο του Κόλπου, οι Ηνωμένες Πολιτείες επωφελήθηκαν από τις ξένες στρατιωτικές εισφορές, την πρόσβαση σε στρατιωτικές βάσεις, την οικονομική βοήθεια και την υποστήριξη που οικοδόμησε η διπλωματία που ήρθε πριν και μετά την σύγκρουση. Η πολυμέρεια και η ασφάλεια του έθνους μπορούν να συμβαδίζουν -και συχνά το κάνουν.
Και πάλι, αυτή η ανάγκη για εταίρους είναι, αν μη τι άλλο, πιο αληθινή σήμερα. Πάρα πολλές από τις προκλήσεις που ορίζουν και απειλούν τον σημερινό κόσμο -από την κλιματική αλλαγή και την τρομοκρατία μέχρι την διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, του προστατευτισμού και των ασθενειών- δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν, πόσω μάλλον να επιλυθούν, από οποιαδήποτε χώρα ενεργεί μόνη της, ακόμα και μια χώρα που είναι τόσο ισχυρή και πλούσια όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Υπάρχουν επίσης προσωπικά διδάγματα από την ζωή του 41ου προέδρου. Ένα, είναι η σημασία των μικρών χειρονομιών, των χειρόγραφων σημειώσεων σε αυτή την εποχή των e-mails και των tweets. Ο Μπους επίσης ήταν το παράδειγμα της ιδέας ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μην μπορείς να πετύχεις αν δεν σε νοιάζει ποιος θα το πιστωθεί˙ η σεμνότητα μπορεί να φέρει ανταμοιβές.
Ο Μπους κατάλαβε ότι ενώ ήταν πρόεδρος, η θέση του ήταν προσωρινή, και ότι το αξίωμα ήταν πιο σημαντικό από οποιαδήποτε προσωπική ή πολιτική σκέψη. Τα πάντα σ’ αυτόν ήταν συνεπή με την ιδέα ότι η δημόσια υπηρεσία ήταν ευγενής έκκληση και ότι η πολιτική δεν χρειάζεται να είναι ένα αιματηρό σπορ. Η πολιτική μπορεί να μας φέρνει μαζί. Αλλά αυτό απαιτεί μια προθυμία για συμβιβασμό, να βλέπεις εκείνους από την άλλη πλευρά ως αντιπάλους -όχι ως εχθρούς- και να επιλέγεις το δημόσιο καλό πάνω από το προσωπικό.
Ο Μπους έκανε ακριβώς αυτό όταν, το 1990, πήγε ενάντια στην προεκλογική δέσμευσή του να μην αυξήσει τους φόρους. Με το να συμφωνήσει σε μια μικρή αύξηση στην κλίμακα του ατομικού φόρου, κατέστη δυνατή μια δικομματική συμφωνία, η οποία μείωσε τις δαπάνες και έβαλε την οικονομία των ΗΠΑ σε μια τροχιά που τα επόμενα χρόνια θα βοηθούσε στην αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης και, τελικά, στην εξάλειψη του ελλείμματος.
Ο Μπους πλήρωσε μεγάλο πολιτικό κόστος για αυτή την απόφασή του. Προκάλεσε αμφισβητήσεις από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα και από ένα τρίτο κόμμα στις γενικές εκλογές του 1992 που βοήθησαν να ανοίξει ο δρόμος για την ήττα του Μπους από τον Μπιλ Κλίντον.
Όμως, όπως ήταν χαρακτηριστικό του George H.W. Bush, αποδέχτηκε αυτή την ήττα με χάρη. Δεν αμφισβήτησε την καταμέτρηση των ψήφων ή τη νομιμότητα ενός πολιτικού συστήματος που σεβόταν. Άφησε στον άνθρωπο που επρόκειτο να γίνει ο 42ος Πρόεδρος να ξέρει ότι χαιρέτιζε την επιτυχία του. Και αφού ο Κλίντον ολοκλήρωσε την προεδρία του, οι δύο άνδρες βρήκαν τρόπους να ταξιδέψουν μαζί στον κόσμο για να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν ανάγκη και να στείλουν το μήνυμα ότι η κοινή αγάπη για την πατρίδα μπορεί και πρέπει να υπερισχύει έναντι όλων των άλλων.
Ναι, ας θρηνήσουμε τον θάνατο του 41ου Προέδρου. Αλλά ας μάθουμε επίσης από την ζωή του».
Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό TIME.
- Log in to post comments
