Οι ειρηνευτικές συνομιλίες για την Κύπρο χρειάζονται μια ακόμη ευκαιρία

Κύπρος

«Ο μόνος τρόπος για να επιλυθούν οι τρέχουσες διαμάχες για τα ενδεχομένως τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου στα ανοιχτά ύδατα της Κύπρου είναι να ξεκινήσουν ξανά οι συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου σχετικά με το καθεστώς της διαιρεμένης νήσου, και να αφήσουν την οποιαδήποτε τελική απόφαση για το αέριο να εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων», γράφει ο Τούρκος Ali Yurttagül, αρθρογραφώντας στην επικριτική προς τον Ερντογάν ιστοσελίδα Ahval.

O Ali Yurttagül, άλλοτε σύμβουλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Πρασίνων / EFA στο ευρωκοινοβούλιο και νυν μέλος των Γερμανών Πρασίνων, ειδικός στην εσωτερική πολιτική, την δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, σημειώνει ότι «η Τουρκία προσπάθησε να μπλοκάρει τις προσπάθειες για να διερευνηθούν τα πιθανώς τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου από την Κύπρο, λέγοντας ότι ο αποσχισθείς τουρκοκυπριακός βορράς της νήσου δικαιούται ένα μερίδιο στα έσοδα. Αλλά η διεθνώς αναγνωρισμένη ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στον νότο λέει ότι οι Τουρκοκύπριοι θα πάρουν το μερίδιό τους μόνο μετά την επανένωση του νησιού.

Η καλύτερη ευκαιρία για να τερματιστεί η διαίρεση του νησιού», όπως υποστηρίζει, «ήρθε 30 χρόνια μετά την κατάληψη του βόρειου τρίτου του νησιού από τα τουρκικά στρατεύματα, σε απάντηση ενός βραχύβιου ελληνοκυπριακού πραξικοπήματος που είχε στόχο την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Το 2004, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν, και η ΕΕ είχαν συμπήξει ισχυρή συμμαχία για να φέρουν στο τραπέζι ένα σχέδιο ειρήνης. Το είχαν υπογράψει. Η Τουρκία ήταν έτοιμη να ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ. Όλοι πίστευαν ότι η 30ετής κρίση ήταν έτοιμη να λήξει.

Ωστόσο, πριν στεγνώσει το μελάνι, ο Ελληνοκύπριος εθνικιστής», κατά την άποψή του, «πρόεδρος, Τάσσος Παπαδόπουλος, ξεκίνησε μια εκστρατεία υπέρ του ‘όχι’ για να πείσει τους Ελληνοκύπριους να ψηφίσουν εναντίον του σχεδίου. Οι Βρυξέλλες ήταν συγκλονισμένες, αλλά οι άνεμοι είχαν μεταβληθεί και αντί για μια νέα λύση, ξεκίνησε μια νέα σύγκρουση.

Ο ελληνοκυπριακός νότος της Κύπρου είπε ‘όχι’ και ο τουρκοκυπριακός βορράς είπε ‘ναι’. Οι Ελληνοκύπριοι έγιναν μέλη της ΕΕ και οι Τουρκοκύπριοι αποκλείστηκαν. Παρά το γεγονός ότι είχαν αποδεχθεί αυτήν την κοινή προσπάθεια της ΕΕ και του ΟΗΕ, τιμωρήθηκαν, επισημαίνει ο Yurttagül.

Αλλά η απόρριψη του σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκύπριους δεν βάθυνε απλώς το χάσμα μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Οι Τουρκοκύπριοι που είχαν ψηφίσει ‘ναι’ στην επανένωση, καθώς και εκείνοι οι Ελληνοκύπριοι που είχαν ψηφίσει ναι, αισθάνθηκαν βαθιά προδομένοι. Κατά την διαδικασία, οι Ελληνοκύπριοι είχαν διαιρεθεί περισσότερο από ποτέ. Το μίσος που έβγαινε στο νησί μεταξύ των ίδιων των Ελληνοκυπρίων απείλησε να υπερβεί ακόμα και το μίσος τους για τους Τουρκοκύπριους. Έφερε το μεγαλύτερο κόστος στους συντηρητικούς πολιτικούς όπως ο Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος είχε συμμαχήσει με το κομμουνιστικό κόμμα ΑΚΕΛ υπέρ της εκστρατείας του ‘ναι’, και επομένως θεωρήθηκε επί χρόνια ως προδότης. Χρειάστηκαν χρόνια στους Κύπριους ψηφοφόρους για να δουν ότι ο Αναστασιάδης ήταν στην σωστή πλευρά. Το 2013, συνειδητοποίησαν το λάθος τους και τον εξέλεξαν πρόεδρο.

Αν είχε περάσει αυτό το σχέδιο, η Κύπρος θα ήταν σήμερα σε τελείως διαφορετική θέση αντί να είναι ακόμα ένα νησί χωρισμένο στη μέση. Οι σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ δεν θα ζούσαν στις σκιές της κρίσης. Η Κύπρος δεν θα ήταν ένα ζήτημα που χρησιμοποιήθηκε ως μοχλός έναντι της Τουρκίας.

Η γενιά του Αναστασιάδη ονειρεύτηκε μια ενωμένη Κύπρο και η υποστήριξή του όχι μόνο στο σχέδιο Ανάν, αλλά και η σημερινή σχεδιασμένη λύση δείχνει ότι είναι ο πιο έμπειρος, ευφυής και γενναίος πολιτικός στην Κύπρο.

Ο Αναστασιάδης τονίζει ότι το σχέδιο Ανάν ήταν νεκρό και είχε σημαντικά ζητήματα, αλλά ανέφερε ότι πιστεύει ότι οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να διαπραγματευτούν με τους Τουρκοκύπριους προκειμένου να επιτύχουν την ομοσπονδία που ονειρεύονται. Αυτό ισχύει και για τους Τούρκους επίσης.

Ο Αναστασιάδης πιστεύει ότι έχει έρθει η ώρα και, είναι αποφασισμένος να προωθήσει τις διαπραγματεύσεις. Αυτή η πολιτική προσέγγιση, η οποία αναγνωρίζει όλα τα δυσάρεστα γεγονότα της ιστορίας της Κύπρου, θα μπορούσε να αποτελέσει μια λύση. Αυτή η ιδέα μιας ομοσπονδίας, όπου οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι έχουν ευρεία αυτοδιοίκηση, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα κοινό πολιτικό πλαίσιο.

Αυτό που θέτει τον Αναστασιάδη ξεχωριστά από το ΑΚΕΛ και τους Κυπρίους Εθνικιστές είναι ότι θέλει την ενσωμάτωση στην Δύση και την ανεξαρτησία από την Ρωσία, και θέλει την Κύπρο να είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ξέρει ότι αυτός ο στόχος είναι αδύνατος χωρίς να δώσει το πράσινο φως η Άγκυρα.

Ωστόσο, η Άγκυρα παρέμεινε σιωπηλή για το θέμα της Κύπρου, και όχι μόνο για την κυβέρνηση. Ο τουρκικός Τύπος και το κοινό είναι επίσης σιωπηλοί. Το ζήτημα εμπιστοσύνης που δημιουργήθηκε από το τραύμα της αποτυχίας του σχεδίου Ανάν συνεχίζεται. Το αίσθημα είναι ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν θέλουν λύση, αλλά εκδίκηση.

Η Τουρκία πρέπει να αλλάξει αυτή την στάση», γράφει ο Yurttagül. «Η ειρήνη στην Κύπρο όχι μόνο θα ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ αλλά θα αλλάξει και την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων όχι μόνο όσον αφορά τις παγκόσμιες δυνάμεις όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και την Ρωσία, αλλά και περιφερειακές δυνάμεις όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ.

Οι Ελληνοκύπριοι εθνικιστές εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τις ίδιες επικρίσεις εναντίον του Αναστασιάδη που χρησιμοποίησαν κατά την ψηφοφορία για το σχέδιο Ανάν και λένε ότι θα προδώσει τα κέρδη που έκαναν οι Ελληνοκύπριοι. Έχουν επίσης στην διάθεσή τους ένα νέο εργαλείο: Τα πιθανώς τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου στα ανοιχτά ύδατα της Κύπρου.

Η παρεμπόδιση μιας λύσης στο ζήτημα αυτό είναι προς το συμφέρον της Αιγύπτου και του Ισραήλ, χώρες οι οποίες επίσης δεν θέλουν να μοιραστούν αυτά τα αποθέματα με τους Τούρκους. Είναι έντονα αντίθετες στην εμπλοκή του Αναστασιάδη σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις.

Οι Ελληνοκύπριοι εθνικιστές δεν μπορούν να δουν ότι ξανακάνουν το ίδιο σοβαρό λάθος και ότι οι ενέργειές τους θα είναι μόνο ένα πλήγμα για την ειρήνη στην περιοχή και θα εμβαθύνουν τα ρήγματα που υπάρχουν ήδη στο νησί», καταλήγει ο Yurttagül.

Ο Τούρκος αρθρογράφος, στο κείμενό του απαλείφει τον ρόλο της Τουρκίας στην αστάθεια της περιοχής, ούτε θυμάται την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, που είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίον η νήσος είναι διαιρεμένη. Συνεπώς, ο κεντρικός ρόλος που αποδίδει ο Yurttagül στους Ελληνοκύπριους σχετικά με την θέση της Τουρκίας στην περιοχή είναι δικαιολογημένος μόνο αν κάποιος αντιλαμβάνεται τα πράγματα μέσα από ένα τουρκικό πρίσμα, έστω και αντι-ερντογανικό. Ιδίως δε τώρα που διαφαίνεται ότι η Δημοκρατία της Κύπρου κατέχει έναν σημαντικότατο παράγοντα ισχύος, τα ενεργειακά κοιτάσματα στην ΑΟΖ της, στα οποία η Τουρκία διακαώς επιθυμεί αλλά αδυνατεί να βάλει χέρι.

Ωστόσο, στην γενική του ιδέα έχει δίκιο. Η ειρήνη στην Κύπρο χρειάζεται μια νέα ευκαιρία, όμως με βάση το διεθνές δίκαιο και με γνώμονα μια βιώσιμη λύση μετά από διαπραγμάτευση, επ’ ωφελεία όλων, όχι ανάλογα με το τι βολεύει την Άγκυρα.

Λ.Γ.Κ.  

Πηγή: https://ahvalnews.com/cyprus/peace-talks-over-cyprus-need-another-chance