Γιατί το Κατάρ εγκαταλείπει τον ΟΠΕΚ

Qatar oil

Το Κατάρ δήλωσε ότι θα εγκαταλείψει τον ΟΠΕΚ τον επόμενο μήνα, ένα σπάνιο παράδειγμα της τοξικής πολιτικής της Μέσης Ανατολής που διασπά μια οργάνωση που κρατήθηκε ενωμένη για δεκαετίες μέσω πολέμων και κυρώσεων.

Το Κατάρ, μέλος από το 1961, φεύγει από τον ΟΠΕΚ για να επικεντρωθεί στην παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στη Ντόχα την Δευτέρα ο υπουργός Ενέργειας Saad Sherida Al-Kaabi. Όπως γράφουν στο Bloomberg οι Walid AhmedDan Murtaugh, και Javier Blas, ο υπουργός δεν αναφέρθηκε στο πολιτικό παρασκήνιο σχετικά με την απόφαση: Τις άσχημες σχέσεις με την Σαουδική Αραβία, η οποία ηγήθηκε ενός αποκλεισμού της χώρας από το 2017, και μια ρητορική επίθεση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump εναντίον του καρτέλ.

«Ο συμβολισμός είναι βαθύς», δήλωσε η Helima Croft, στρατηγιστής εμπορευμάτων στην RBC Capital Markets LLC και πρώην αναλυτής της CIA. “Δεδομένου ότι η συγκέντρωση στο LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) δεν θα πρέπει να είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του μέλους του ΟΠΕΚ, η κίνηση θα οδηγήσει σε κάθε περίπτωση πολλούς να συμπεράνουν ότι οι γεωπολιτικές διαιρέσεις είχαν καταστεί υπερβολικά δύσκολες».

Ένας εκπρόσωπος του Οργανισμού των Πετρελαιο-Εξαγωγικών Χωρών (Organization of Petroleum Exporting Countries, OPEC) αρνήθηκε να σχολιάσει.

Το Κατάρ είναι η 11η μεγαλύτερη παραγωγός πετρελαίου χώρα του ΟΠΕΚ, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 2% της συνολικής παραγωγής, οπότε η αποχώρησή του ενδέχεται να μην έχει σημαντικό αντίκτυπο στις συζητήσεις αυτής της εβδομάδας για τη μείωση της παραγωγής σε συνδυασμό με συμμάχους  συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Ωστόσο, θέτει ένα ανησυχητικό προηγούμενο για μια οργάνωση που υπερηφανεύεται για το ότι τοποθετεί τα κοινά οικονομικά συμφέροντα πάνω από την εξωτερική πολιτική.

ΣΥΡΡΙΚΝΟΥΜΕΝΟΣ ΟΠΕΚ

Ακόμη και εν μέσω ακραίων γεγονότων όπως ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ κατά την δεκαετία του 1980 ή η κατάληψη του Κουβέιτ από τον Σαντάμ Χουσεΐν από το 1990 έως το 1991, οι παραγωγοί εξακολουθούσαν να βλέπουν τα οφέλη του να διατηρούν την ιδιότητα του μέλους και του να συνεργάζονται στην πετρελαϊκή πολιτική.

Η αποχώρηση του Κατάρ σε πολύ λιγότερο σοβαρές συνθήκες αποδεικνύει την πτωτική επιρροή του ΟΠΕΚ με την ιστορική του μορφή. Δεδομένου ότι μη μέλη άρχισαν να συνεργάζονται με τον Οργανισμό το 2016, οι απευθείας συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας συχνά παρέκαμπταν την παραδοσιακή διαδικασία λήψης αποφάσεων του καρτέλ. Η άνοδος της παραγωγής πετρελαίου της Βόρειας Αμερικής έχει επίσης μετατοπίσει την ισορροπία ισχύος μακριά από τη Μέση Ανατολή.

Το αργό ανατιμάτο την Δευτέρα περισσότερους από όσο είχε ανατιμηθεί από τον περασμενο Ιούνιο, αλλά η αιτία δεν ήταν ο ΟΠΕΚ. Η αγορά αντιδρούσε σε μια συμφωνία πετρελαίου μεταξύ του Σαουδάραβα πρίγκιπα-διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στη συνεδρίαση του G-20 στο Μπουένος Άιρες, και την απόφαση του Καναδά να διατάξει μια άνευ προηγουμένου περικοπή της παραγωγής στην επαρχία του με την μεγαλύτερη πετρελαϊκή παραγωγή.

‘Η απόσυρση του Κατάρ από τον ΟΠΕΚ είναι μια σοφή απόφαση, καθώς αυτός ο Οργανισμός έχει καταστεί άχρηστος και δεν μας φέρνει τίποτα», δήλωσε στο Twitter ο Hamad bin Jassim bin Jaber Al Thani, πρώην πρωθυπουργός και μέλος της κυβέρνησης της χώρας. «Χρησιμοποιείται μόνο για σκοπούς που βλάπτουν τα εθνικά μας συμφέροντα».

Πετρελαϊκός νάνος

OPEC production

Το Κατάρ είναι νάνος στο πετρέλαιο και γίγαντας στο φυσικό αέριο. Υπολογίζοντας τόσο την παραγωγή αργού όσο και συμπυκνώματος -μια μορφή εξαιρετικά ελαφρού πετρελαίου- η χώρα αντλεί περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, λιγότερο από το ένα δέκατο της παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας. Στην συμφωνία 2016 μεταξύ των χωρών του ΟΠΕΚ και των μη μελών συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, το Κατάρ έκανε μια μείωση κατά 30.000 βαρέλια την ημέρα, ποσοστό μόλις 1,7% του συνόλου.

«Η εγκατάλειψη του ΟΠΕΚ είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολική για το Κατάρ», δήλωσε η Amrita Sen, επικεφαλής αναλυτής πετρελαίου στην συμβουλευτική Energy Aspects Ltd. στο Λονδίνο. «Η παραγωγή πετρελαίου του ήταν σταθερή με περιορισμένες προοπτικές αύξησης».

Προσθέστε το φυσικό αέριο, το οποίο προμηθεύεται στους γείτονές του με αγωγούς και παγκοσμίως ως LNG, και η παραγωγή του έθνους αυξάνεται στο ισοδύναμο 4,8 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου ημερησίως, με σχέδια να επεκταθούν σε 6,5 εκατομμύρια, σύμφωνα με τον Καταρινό υποουργό Al-Kaabi.

Add in natural gas, supplied to its neighbors by pipeline and globally as LNG, and the nation’s output rises to the equivalent of 4.8 million barrels of oil a day, with plans to expand that to 6.5 million, according to Al-Kaabi.

Γίγαντας Φυσικού Αερίου

LNG production

«Η επίτευξη της φιλόδοξης στρατηγικής μας αναμφίβολα απαιτεί εστιασμένες προσπάθειες, δέσμευση και αφοσίωση για την διατήρηση και ενίσχυση της θέσης του Κατάρ ως κορυφαίου παραγωγού LNG», είπε ο Al-Kaabi σε δήλωσή του. «Θα ήθελα να επαναβεβαιώσω την υπερηφάνεια του Κατάρ για την διεθνή του θέση στο προσκήνιο των παραγωγών φυσικού αερίου και ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG».

ΦΘΑΡΜΕΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Οι σχέσεις μέσα στον ΟΠΕΚ μερικές φορές είναι ξεφτισμένες και οι παρατηρητές συχνά έχουν υποθέσει ότι ο Οργανισμός θα μπορούσε να διαρραγεί. Ωστόσο, οι Υπουργοί Πετρελαίου από το Ιράν και το Ιράκ συνέχισαν να παρευρίσκονται στις ίδιες συναντήσεις ακόμα και καθώς τα έθνη τους πολεμούσαν έναν αιματηρό πόλεμο που περιλάμβανε την χρήση χημικών όπλων.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η Βενεζουέλα εμφανίστηκε μερικές φορές στο χείλος της αποχώρησης. Κάποιοι πολιτικοί της δεξιάς των ΗΠΑ προσπάθησαν επίσης να πείσουν το Ιράκ να αποσυρθεί μετά την εισβολή του 2003, αλλά η Βαγδάτη αντιστάθηκε στην πίεση. Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία υπήρξαν πικροί περιφερειακοί αντίπαλοι εδώ και πολλά χρόνια, υποστηρίζοντας τις αντίθετες πλευρές σε εμφύλιους πολέμους στην Συρία και την Υεμένη, αλλά παρά ταύτα μπόρεσαν να διαπραγματευτούν συμβιβασμούς στα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού στην Βιέννη.

Στην ιστορία του καρτέλ, τρία έθνη έχουν εγκαταλείψει την οργάνωση, αν και τα δύο επανέκαμψαν αργότερα. Πιο πρόσφατα, η Ινδονησία ανέστειλε την ένταξή της στο ΟΠΕΚ επειδή η θέση της ως καθαρού εισαγωγέα πετρελαίου έκανε την συμμετοχή της στις περικοπές παραγωγής το 2016 αδύνατη.

Το Κατάρ ήταν η πρώτη χώρα που προσχώρησε στον ΟΠΕΚ μετά την ίδρυση του Οργανισμού από τα πέντε ιδρυτικά κράτη -το Ιράν, το Ιράκ, το Κουβέιτ, την Σαουδική Αραβία και την Βενεζουέλα. Είναι το πρώτο έθνος της Μέσης Ανατολής που εγκαταλείπει την ομάδα.

Η αποχώρησή του έρχεται εν μέσω μιας αντιπαλότητας μεταξύ των αραβικών εθνών του Κόλπου. Ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας εφάρμοσε αποκλεισμό του Κατάρ τον περασμένο Ιούνιο, διακόπτοντας διπλωματικούς, εμπορικούς και συγκοινωνιακούς δεσμούς, καθώς κατηγόρησε τη Ντόχα για την χρηματοδότηση εξτρεμιστικών ομάδων εξτρεμιστών και ότι είναι πολύ κοντά στο Ιράν.

Το Κατάρ αποχωρεί επίσης σε μια εποχή που το να είναι κάποιος μέλος του ΟΠΕΚ συνεπάγεται ευρύτερους πολιτικούς κινδύνους. Εκτός από τις λεκτικές επιθέσεις του Trump, το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης επανεξετάζει επισήμως τη νομοθεσία για να περιορίσει την ισχύ του καρτέλ. Αν περάσει, το νομοσχέδιο NOPEC θα μπορούσε να εκθέσει τα μέλη του Οργανισμού σε νομικές επιθέσεις στο πλαίσιο του νόμου Sherman Antitrust Act του 1890, που χρησιμοποιήθηκε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα για να διαλύσει την πετρελαϊκή αυτοκρατορία του John Rockefeller.

Η αποχώρηση του Κατάρ «παρουσιάζει ένα πρόβλημα δημοσίων σχέσεων και ίσως πρόβλημα αισθημάτων» για τον ΟΠΕΚ σε μια κρίσιμη στιγμή, δήλωσε ο Joe McMonigle, αναλυτής πετρελαίου στην Hedgeye Risk Management LLC και πρώην ανώτερος αξιωματούχος στο Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.

Πηγή: https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-12-03/qatar-announces-opec-exit-days-before-pivotal-oil-cuts-meeting