Αλλάζει το παιχνίδι η νέα τουρκική ανακάλυψη φυσικού αερίου;

Τουρκία, φυσικό αέριο, Sakarya

Τα τελευταία χρόνια, η Άγκυρα έχει επενδύσει στα εθνικά της γεωτρητικά και σεισμoγραφικά πλοία. Ο στόχος δεν ήταν μόνο να επιταχυνθεί η αναζήτηση φυσικών πόρων στα ύδατα της Μαύρης Θάλασσας και στον βυθό της Μεσογείου, όπως γράφουν στο alaraby.co.uk οι αναλυτές Ali Bakeer και André Rodrigues Rocha, αλλά και να αποκτήσει πλήρη ανεξαρτησία και εθνικό έλεγχο στην διαδικασία.

Για τον σκοπό αυτό, η Τουρκία διαθέτει τρία γεωτρητικά πλοία –το  Yavuz, το Fatih και το Kanuni- και δύο σεισμογραφικά πλοία, το Oruc Reis και το Barbaros Pasa. Ευτυχώς γι’ αυτήν, η προσπάθεια δεν ήταν μάταιη. Στις 21 Αυγούστου 2020, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε την ανακάλυψη ενός νέου κοιτάσματος φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Μαύρης Θάλασσας, ισχυριζόμενος ότι αποτελεί μεγάλη νίκη για την Τουρκία.

Το Φατίχ έκανε αυτή την ανακάλυψη, η οποία είναι η μεγαλύτερη του είδους της στην ιστορία της Τουρκίας, και η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας θεωρείται «γίγαντας» του φυσικού αερίου σε διεθνείς όρους. Το συγκεκριμένο κοίτασμα φυσικού αερίου Sakarya βρίσκεται περίπου 100 μίλια από την τουρκική ακτή της Μαύρης Θάλασσας, σε βάθος 2.100 μέτρων κάτω από τον πυθμένα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ

Με πληθυσμό άνω των 80 εκατομμυρίων και μια αναπτυσσόμενη οικονομία, η Τουρκία έχει γίνει ένας από τους ταχύτερα μεγεθυνόμενους καταναλωτές ενέργειας στον κόσμο τα τελευταία χρόνια, που ξεπερνιέται μόνο από την ενεργειακή ζήτηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.

Η Τουρκία εισάγει ενέργεια αξίας περίπου 41 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, που αντιστοιχεί στο 99% των αναγκών της χώρας σε φυσικό αέριο ή 45 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα με συνολική αξία 10 έως 15 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Ανάλογα με την ποσότητα που θα εξαχθεί από το κοίτασμα, αναμένεται να καλύψει μεγάλο μέρος των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Για παράδειγμα, εάν αντλούνται δέκα δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, το κοίτασμα μπορεί να καλύψει περίπου το ένα τέταρτο των αναγκών της Τουρκίας σε φυσικό αέριο για 32 χρόνια.

Σύμφωνα με τον Fatih Birol, τον επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), η τεράστια υπεράκτια ανακάλυψη φυσικού αερίου της Τουρκίας μεγέθους 320 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) αξίζει 80 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με τις τρέχουσες τιμολογιακές τάσεις. Αυτό σημαίνει ότι μόλις μπορέσει να χρησιμοποιηθεί, το ανακαλυφθέν κοίτασμα φυσικού αερίου αναμένεται να μειώσει το βάρος του ενεργειακού λογαριασμού, να εξοικονομήσει σκληρό συνάλλαγμα για την χώρα και να βελτιώσει το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της, το οποίο είναι ένα μείζον πρόβλημα για την τουρκική οικονομία, κατά περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια ανά 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Ο συνολικός αντίκτυπος στην κατάσταση της οικονομίας θα είναι θετικός.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Η ανακάλυψη αναμένεται να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και να δώσει μεγάλη ώθηση στην στρατηγική της ενεργειακής διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της, στη μείωση της κατανάλωσης άνθρακα και στην αύξηση του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο ενέργειας. Η Τουρκία στοχεύει στη μείωση της εξάρτησής της από τις εισαγωγές ενέργειας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) τόσο από την Ρωσία όσο και από το Ιράν, όχι μόνο επειδή η υπερβολική εξάρτηση από αυτές απειλεί την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, αλλά και επειδή περιορίζει την ικανότητα της Τουρκίας για ελιγμούς πολιτικά και στρατιωτικά σε περιφερειακά θέματα που σχετίζονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με αυτές τις χώρες.

Πέρυσι, η Τουρκία κατάφερε να μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από την Ρωσία και το Ιράν και αύξησε το ποσό που εισήχθη από το Αζερμπαϊτζάν, το Κατάρ, την Αλγερία και τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ). Η ανακάλυψη θα ενισχύσει την διαπραγματευτική θέση της Άγκυρας με αρκετές χώρες των οποίων οι συμβάσεις φυσικού αερίου αναμένεται να λήξουν σύντομα. Τρεις από τις εννέα μακροπρόθεσμες συμβάσεις της Τουρκίας με προμηθευτές λήγουν το 2021, συμπεριλαμβανομένων με την Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Νιγηρία, ενώ οι συμβάσεις με την Αλγερία λήγουν το 2024 και με το Ιράν το 2026. Ως αποτέλεσμα, η Άγκυρα είναι έτοιμη να εξοικονομήσει δισεκατομμύρια δολάρια στο μέλλον.

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ

Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η παραγωγή θα ξεκινήσει το 2023. Προφανώς, ο χρόνος δεν είναι τυχαίος, δεδομένου ότι το έτος σηματοδοτεί την 100ή επέτειο από την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας και είναι ταυτόχρονα το έτος για τις επόμενες τουρκικές εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι φέρει και υπονοούμενα εσωτερικής πολιτικής φύσης. Η υπόσχεση για έναν άνετο βαθμό ενεργειακής ανεξαρτησίας, η μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και ένα αίσθημα ενεργειακής ασφάλειας έρχονται ως ευχάριστα νέα για τον τουρκικό λαό.

Εάν δεν διεξαχθούν πρόωρες εκλογές, το έτος 2023 υποτίθεται ότι θα γίνουν προεδρικές, κοινοβουλευτικές και δημοτικές εκλογές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εισαγωγή του φυσικού αερίου στην εξίσωση θα ενισχύσει την θέση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) σε αυτές τις εκλογές μετά από σχεδόν πέντε χρόνια πτώσης.

Ωστόσο, εάν η Τουρκία ανακάλυπτε περισσότερο αέριο στη Μαύρη Θάλασσα ή στην Ανατολική Μεσόγειο κατά την περίοδο ως τις εκλογές, σίγουρα θα μπορούσε να σημαίνει ότι το κόμμα θα εξασφαλίσει σε μεγάλο βαθμό την θέση του στην εκτελεστική Αρχή και θα ενισχύσει την θέση του στο νομοθετικό σκέλος.

ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΕΙΚΟΝΑ

Αν και σημαντική, αυτή η ανακάλυψη μπορεί να μην είναι ακριβώς εκείνη που επικοινωνεί η τουρκική κυβέρνηση. Πρώτον, η ανακοίνωση την κάνει να ακούγεται σαν μια άμεση νίκη για την χώρα, αλλά τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ πιο περίπλοκα από ό, τι ακούγονται. Σύμφωνα με την Rystad Energy, μια νορβηγική ανεξάρτητη εταιρεία ενεργειακών ερευνών και επιχειρηματικών πληροφοριών, η ημερομηνία έναρξης της παραγωγής ενδέχεται να μην είναι παρά το 2028, υποδεικνύοντας τουλάχιστον ένα πενταετές κενό σε σύγκριση με τις τουρκικές προβλέψεις.

Το ζήτημα σχετίζεται στενά με την απόσταση μεταξύ της υπερφιλοδοξίας της Άγκυρας και των ικανοτήτων της, και η λίστα των προκλήσεων που μπορεί να αντιμετωπίσει η Τουρκία από την άποψη αυτή δεν είναι μικρή. Τα φρεάτια πρέπει να τρυπηθούν στο κατάλληλο μέγεθος για το εν λόγω κοίτασμα. Πρέπει επίσης να διεξαχθούν μελέτες για την κατανόηση της σκοπιμότητας (feasibility) και του πιο αξιόπιστου τρόπου εξαγωγής του αερίου. Εκτός αυτού, πρέπει να διερευνηθεί η αγορά φυσικού αερίου˙ η προσφορά χρειάζεται ζήτηση και, εάν η Τουρκία σκοπεύει να εξάγει φυσικό αέριο, πρέπει να βρει δυνητικούς πελάτες πριν ακόμη ξεκινήσουν οι εργασίες εξόρυξης.

Ορισμένοι ειδικοί τείνουν να κάνουν σύγκριση μεταξύ του πρόσφατα ανακαλυφθέντος κοιτάσματος της Τουρκίας ως ένα κοίτασμα φυσικού αερίου βαθέων υδάτων με το έργο Neptune Deep της Ρουμανίας, το οποίο έχει σταματήσει μόνιμα. Για να ολοκληρωθεί ο κατάλογος των περιπλοκών, η Τουρκία ενδέχεται να μην διαθέτει την τεχνολογία για να εκτελέσει αυτό το είδος εξόρυξης (έργα βαθέων υδάτων) από μόνη της, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξαρτάται από τρίτα μέρη, πιθανότατα μια διεθνή ιδιωτική εταιρεία.

Ανεξάρτητα από αυτά, παρόλο που η ανακάλυψη παραμένει εξαιρετικά σημαντική τόσο από οικονομική όσο και από πολιτική άποψη, δεν αρκεί από μόνη της σε τοπικό ή σε περιφερειακό επίπεδο, πράγμα που σημαίνει ότι η Άγκυρα πρέπει να πετύχει περισσότερες ανακαλύψεις ενεργειακών πόρων για να μπορέσει πραγματικά να αλλάξει το παιχνίδι.

ΠΗΓΗ: https://english.alaraby.co.uk/english/indepth/2020/10/6/is-turkeys-new-gas-discovery-a-game-changer